نگاهی به داستان کوتاه «بقالی» نویسنده «برنارد مالامود»؛ «مصطفی بیان»/ اختصاصی چوک

چاپ ایمیل تاریخ انتشار: 15 آبان 1396

mostafa bayan

برنارد مالامود»، داستان نویس امریکایی، داستان کوتاه «بقالی» را در سال 1943 بر روی کاغذ آورد. در این تاریخ، جهان شاهد جنگ دوم جهانی بود. این جنگ علاوه بر اروپا، در بخش‌های گسترده‌ای از قاره آسیا و آفریقا تاثیرات مخرب عمده‌ای برجای گذاشت. این جنگ بین دو بلوک متحدین (آلمان، ایتالیا و ژاپن) و متفقین (امریکا، انگلیس، فرانسه و شوروی) در گرفت.

در این شرایط نابسامانِ معیشتی و اقتصادی، برنارد مالامود توجه عمده‌ای به جامعه و شخصیت‌های اطرافش داشت و طی آن در داستانِ «بقالی» به بررسی شخصیت‌های داستانش می‌پردازد. داستان در مورد شخصیت زن و شوهری امریکایی به نام آیدا و سام است که صاحب یک بقالی ساده می‌باشند که فروش بقالی‌شان به نصف رسیده و فقط کفاف اجاره‌اش را می‌دهد. هر دو از دست یکدیگر، خودشان و کارشان حرص می‌خورند. سام، کارش را جدی نمی‌گیرد و سرخورده است. حتی شیشه ویترین بقالی‌اش را دستمال نمی‌کشد و برف‌های پیاده رو را برای عبور مشتریان پارو نمی‌کند.

در یک روز زمستانی، روزن، بازاریاب شرکت جی انداس، برای سفارش به بقالی آنها مراجعه می‌کند. در آن روز روزن متوجه تغییر رفتار آیدا و سام می‌شود. روزن خطاب به سام می‌گوید: «خوبی‌های دنیای امروز رو نه می فهمه نه قدر می دونه»

این جمله‌ی فیلسوفانه‌ی روزن باعث تشدید اختلاف بین زن و شوهر می‌شود. آیدا با نفرت به شوهرش نگاه می‌کند. انگار تک تک کلمات بازاریاب شرکت جی انداس از سمت خدا بود. سام چیزی نمی‌گوید. آیدا متاسف می‌شود و سام را سرزنش می‌کند.

«کی تا حالا شنیده یه بقال نه فکر بقالیش باشه نه فکر زنش؟» (متن داستان).

آیدا خود را لایق بهتر از این‌ها می‌داند و به هق هق می افتد و اشک‌های داغش از چشمانش سرازیر می‌شود. ابتدای داستان، سام به آیدا بی محلی می‌کند و به حرف‌های همسرش توجه نمی‌کند. در مسیر داستان اتفاقی روی می‌دهد و تغییرات رفتاری در شخصیت‌های آیدا و سام شکل می‌گیرد. تردید و اضطراب در شخصیت‌های اصلی داستان به وجود می‌آید.

«دانه‌های برف آهسته و در سکوت، با باد پخش می‌شدند. به نظر می‌رسید دانه‌های برف یک لحظه در هوا می‌مانند، بعد باد بلند می‌شود و آنها را به پنجره‌ها می زند. شیشه‌ها به نرمی می‌لرزیدند. بعد همه چیز دوباره ساکت می‌شد، جز صدای تیک تیک ساعت» (متن داستان).

برنارد مالامود توجه اصلی خود را به اشخاص داستانش معطوف می‌کند. او اشاره می‌کند به وضعیت اسفبار معیشتی و اقتصادی جامعه و تغییراتی که در اشخاص داستانش در جامعه‌ی زمان خود رخ می‌دهد. مالامود نقدی بر جامعه دارد. اعتراضی که خواننده می‌تواند در گفتگوی سام و آیدا متوجه شود.

مالامود از زندگی و دل سردی جامعه در زمان جنگ می‌نویسد. بعدِ دو دهه زندگی یک زن و شوهر امریکایی، یک آپارتمان سرد و یک بقالی بی خاصیت! مالامود از این شرایط بیزار است. به ویترین‌های کثیف، قفسه‌های خالی، یخچال خالی، پیشخوان سنگی چرک، فقر و آن همه سال سختی و زحمت شخصیت‌های داستانش اشاره می‌کند. مردی که درک ندارد و قدردان نیست. از تنهایی، توهین و قدرنشناسی می‌نویسد. به سردی زمستان و تصمیم به تعطیلی بقالی اشاره می‌کند.

نویسنده به بررسی محیط اجتماعی و حساس داستان می‌پردازد. مالامود قهرمان داستانش را تحت شرایط محیطی فلاکت بار که با محیط‌های غم بار و با حضور اشخاص داستانش تشدید می‌کند در بوته آزمایش می‌گذارد.

خواننده با خواندنِ این داستان نسبت به امکان وقوع حوادث داستان متقاعد می‌شود و می‌خواهد بداند سام و آیدا چرا و چطور عملی را انجام می‌دهند. شخصیت‌های داستان به آرامی و هماهنگ و منسجم در مسیر داستان حرکت می‌کنند و اطلاعات را در اختیار خواننده قرار می‌دهند و برای خواننده این امکان را به وجود می‌آورند که به پیام و حقیقت داستان به تدریج دست پیدا کند. از ویژگی‌های مثبت این داستان به باورپذیر بودنِ شخصیت‌ها می‌توان اشاره کرد. شخصیت‌های داستان برای خواننده قابل پذیرش است و انگیزه‌های آنها قابل قبول است. مالامود، ماهرانه توانسته با مقدمه چینی در پیرنگ داستان، خصوصیت‌های شخصیت‌ها، انگیزه‌های مورد نیاز و عناصر پیرنگی را تقویت کند.

داستان کوتاه «بقالی» نوشته‌ی برنارد مالامود از مجموعه داستان «کفش‌های خدمتکار» انتخاب شده است. کتاب «کفش‌های خدمتکار و داستان‌هایی دیگر» تعدادی از داستان‌های کوتاه این نویسنده را شامل می‌شود که اغلب آنها برای اولین بار است به فارسی ترجمه شده‌اند. «برنارد مالامود» داستان نویس آمریکایی برنده جایزه ملی کتاب آمریکا، پولیتزر و او. هنری است. او در کنار ریموند کارور، ریچارد فورد، فلیپ راث و سال به لو از نویسندگان مطرح قرن بیستم آمریکا است. پس از مرگ این نویسنده در سال 1986 جایزه سالانه‌ای به نام او، تشکیل شد که به بهترین نویسنده داستان‌های کوتاه اهدا می‌شود. ■

--------------------------------------------

خانه داستان چوک، با دورهای داستان نویسی، ویراستاری، نقد ادبی و کارگاه ترجمه داستان

www.khanehdastan.ir

نخستین بانک مقالات ادبی، فرهنگی و هنری چوک

www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11946-01.html

دانلود ماهنامه‌هاي ادبيات داستاني چوك

www.chouk.ir/download-mahnameh.html

شبکه تلگرام خانه داستان چوک

https://telegram.me/chookasosiation

شبکه تلگرام خانه ویراستاران چوک

https://t.me/virastaranchook

اینستاگرام کانون فرهنگی چوک