وقتی که فرشته‌ها نیز مبهوت می‌شوند

مشخصات کتاب: هفت سنگ / رمان! / نویسنده: مهین کاویانی/ انتشارت: بال سو/ تیراژ: 1500 جلد / چاپ نخست: 1394 / تعداد صفحات: 72 صفحه / قیمت: 8000 تومان

 

• هفت سنگ اثری است که تلاش دارد خود را روشنگر و روشنفکرانه معرفی کند. تعریف و تعارف از سرزمینی خیالی که بسیار زیباست و همه چیز در آن در حد اعلای شگفتی خوب است، نوعی فرار رو به جلو از زندگانی کنونی است که نویسنده قصد گریز از آن را دارد.

راوی به شکلی ناگهانی در سرزمین ناشناخته‌ای هبوط می‌کند که زیبایی زنان آن شگفت انگیز است. جایی در آخرین صفحات کتاب،‌ راوی توضیح می‌دهد که روزی به سبب دلخوری از اطرافیانش و بی‌رحمی‌های آنان،‌ به تنهایی قصد سفر می‌کند و سر از جایی کشف نشده در می‌آورد. سرزمینی با میوه‌های شیرین و ناشناخته و آب‌های خوشگوار،‌ اما مسموم و مرگ آور. این سرزمین گرچه اشراف توطئه‌گر دارد اما کوشش می‌کند خود را پاک و تمیز نگه دارد. مردمان این دیار شگفت، مسابقه می‌دهند تا چیزی بیابند و ببخشند و تازه وارد (راوی) مسابقه می‌دهد تا برای خود توشه‌ای بردارد و نمی‌داند که چنین حقی ندارد.

سفر شگفت انگیز راوی به این ناکجا آباد، نه به درخواست شخصی، که با هدایت و خواست فرشتگان صورت پذیرفته است، وی این نکته را نیز از زبان فرشته‌ی نگهبان خود می‌شنود. راوی بسیاری از چیزهایی را می‌بیند و درک می‌کند که در او تأثیر می‌گذارد و می‌فهمد که وی متعلق به چنین دنیایی نیست. او از پس امتحاناتش به خوبی برنمی‌آید و قصد خروج دارد، اما درمی‌یابد که اجازه‌ی بازگشت نیز ندارد چرا که ممکن است پس از بازگشت، قفل دهانش را بشکند و رازهای مگو را فاش سازد. در پایان، راوی میان داشتن و نداشتن و بودن و نبودن، معلق می‌ماند.

هفت سنگ، نوعی استعاره از زندگی انسان‌هاست که بدون خواست و اراده‌ی شخصی به دنیا می‌آیند، از فرصت‌ها استفاده می‌کنند و عاقبت درمی‌یابند که به پیروزی نرسیده و راهی به بازگشت به همان دنیای پاکی که از آن آمده‌اند، ندارند.

• طرح روی جلد نشانگر و نمایش دهنده‌ی متن اثر است. در واقع،‌ روی جلد تریبونی است که نویسنده خود و متن

 را در معرض دید عموم قرار می‌دهد تا تکلیف خریدار معلوم باشد. ابهامی که در طرح روی جلد هفت سنگ وجود دارد نه تنها زبان صاف و ساده‌ای نیست بلکه نوعی پراکندگی و آشفتگی را به نمایش می‌گذارد که در متن نیز دیده می‌شود. در این نقاشی انتزاعی، گویی پاشیدن رنگ بر بومی است که سادگی و صداقت در آن جریان داشته و اینک دچار اغتشاش شده است، این تصویر همان چیزی است که نویسنده می‌خواسته و به آن رسیده است.

• از همان بند اول و جملات آغازین کتاب، آشفتگی و اغتشاشی که روی جلد را فراگرفته است به خوبی در معرض دید خواننده قرار می‌گیرد. بخوانید: «گیج و سردر گم در سرزمینی که نمی‌دانستم کجاست، به دنبال آشنایی می‌گشتم که اتفاقاً اصراری هم بر آدم بودنش نداشتم و فقط نشانه‌هایی آشنا برایم کافی بود، که از آن هم خبری نبود.»

با چنین ترکیبی، که از نظر دستوری و نگارشی مشکل دارد و به جای ایجاد ابهام در ذهن خواننده، او را از متن فراری می‌دهد، چگونه می‌توان امیدوار بود که نویسنده و خواننده در کنار هم بمانند و متن را به پایان برسانند؟ شروع هر داستان می‌تواند در خواننده انگیزه ایجاد کند و سبب ساز بروز کششی شود که تا پایان آن ثابت قدم و استوار کتاب را در دست بگیرد و با متن همراه شود.

• کتاب به شدت از ضعف طراحی متن و نوع چیدمان کلمات و صفحات رنج می‌برد. صفحات کتاب طوری کنار هم قرار دارند که بیش از هر چیز دیگری نوعی کتابسازی را در ذهن متبادر می‌کند. نیم صفحات خالی، صفحات کاملاً خالی و ترتیب قرار گیری کلماتی که گویی نوعی شعر است!، همه و همه در راستای همان ذهنیت پیش می‌رود. این موارد آنقدر زیاد است که نیاز به اشاره به موارد یا صفحات خاص ندارد.
• نقاط ضعف ویرایشی اثر نیز بسیار زیاد است. در عین حال ترکیبات و نوآوری‌های زبانی بسیاری در متن دیده می‌شود که مشخص نیست ریشه‌های آن کجاست! نمونه‌هایی از متن را با هم می‌خوانیم:

ص 8: «همه چیز برایم با آن چه تا آن روز در سرزمینی که در آن متولد شده بودم، دیده بودم در تفاوت بود!»

ص 15: «پس از اندکی زمانی که صرف نوشیدن خرج کرد، شروع کرد به خواندن آوازی دلنشین و تمام موجودات زمینی و آسمانی را به دور خود جمع کرد...»

ص 16: «گرهی که در میان ابروان آن مرد نمایان بود از چنین سرسختی‌ای حرف می‌زد و نگاه چپ چپانه‌اش به آن زیبارو نیز شاهد آن همه استقامت به حساب می‌آمد.»

ص 18: «در فکر غربتی که گرفتارش شده بودم، بودم که تاری چشمانم از بین رفت و زنی با چهره‌ی بسیار زیبا، ناغافلانه در مقابل چشمانم ظاهر شد...»

ص 22: «چند سال پیش، چهار نفر شدیم و در جنگلی در شمال کشور به مدت پنج روز کمپ کردیم.»

ص 28: «... موجودی را دیدم که با آتشی که از دهانش خارج می‌کرد در حال سوزاندن قسمتی از جنگل که بوته‌هایی یک شکل در آنجا روییده بود، بود ...»

ص 30: «او هم بدون حتی ذره‌ای تعارف دعوت لال لانه‌ام را پذیرفت ...»

ص 41: «قرار شد که با هم به گردش جستجوگرانه‌ای برویم و من حواسم بود که حواسم به هر چیزی و هر اتفاقی که در اطرافم رخ می‌داد باشم حتی کوچکترینش ...»

ص 61: «... مجبور شدم با لحنی گستاخانه و فریاد کشانه، او را از آنجا دور کنم.»

ص 69: «فقط می‌خواستم که جایی بروم که هیچ آشنایی نبینم، غافل از این که روزی مثل امروز فرا خواهد رسید که عده‌ای نیز چشم دیدن مرا نخواهند داشت.»

• احتمال کمی وجود دارد که کتاب حاضر توسط ناشر و نویسنده، خوانده و بازبینی شده باشد! در هر حال باید یادآور شد که ناشر، یک ویراستار و یا نمونه خوان برای بازخوانی اثر دارد که موظف است نکات ویرایشی و حداقل‌های ساخت و چاپ کتاب در آن را رعایت نماید اما متاسفانه این کتاب نشان داد که همگی این دوستان در کار خود سستی و تعلل کرده‌اند.

یکی از وظایف ناشر آن است که (پس از دریافت وجه نقد و اخذ هزینه‌های چاپ از مولف) کتاب را با بهترین شکل، به چاپ برساند. اما مهم‌ترین و سنگین‌ترین وظیفه‌ی ناشر آن است که در قبال نشر یک اثر پاسخگو باشد. چاپ کتاب تنها یک تجارت صرف نیست که ناشران در مقابل دریافت پول، کتابی را چاپ کنند و بعد خود را کنار بکشند. ناشر باید بداند که نشر یک اثر بدون رفع نواقص متن، می‌تواند ضربات جبران ناپذیری به زبان، فرهنگ و رفتار و گفتار اجتماعی بزند و مسئولیت تمامی مشکلات و عواقب پس از نشر، علاوه بر نویسنده، به ناشر اثر نیز برمی‌گردد.

ناشران معتبر و صاحب نام، یک نمونه خوان و ویراستار مجرب را در استخدام دارند تا پس از خواندن دست نوشته‌ی نویسنده آن را مورد حک و اصلاح قرار دهند. پس از خوانش اولیه، اگر یک متن تمامی و یا بخش عمده‌ای از بایدها و نبایدها را رعایت کرده باشد، متن مورد تایید و برای تایپ ارسال می‌شود. پس از اتمام تایپ، همان متن، دوباره مورد بازخوانی و ویرایش قرار می‌گیرد تا اثری پاکیزه و از نظر زبان و دستور زبان پالایش شده، آماده‌ی نشر گردد. متاسفانه کم نیستند ناشرانی که فقط با دریافت پول از مولف، آن را به دست چاپ می‌سپارند واز عواقب بعدی آن شانه خالی می‌کنند.

مسئولان فرهنگی نیز در این میان باید پاسخگوی انتشار آثار ضعیف باشند (که نیستند). در حالی که آثار قوی از نویسندگان مطرح داخلی و خارجی (ماه‌ها و یا سال‌ها) پشت کنکور چاپ و نشر مانده‌اند، چگونه است که آثاری دارای ضعف فنی ساختاری و زبانی به راحتی در بازار به چاپ می‌رسند؟

• تعاریف و تعابیر ما از رمان چیست؟ چه شاخصه‌ها و مؤلفه‌هایی یک اثر را شایسته‌ی نام رمان می‌داند؟ با کدام معیار، کتاب حاضر (هفت سنگ) رمان نامیده شده است؟ داستانی که اگر متن آن به درستی تایپ و طراحی می‌شد کمتر از 50 صفحه بود، چگونه رمانی است؟
• پیرنگ اثر حاضر چیست؟ نقاط چالش برانگیز در کجای کتاب هفت سنگ قرار دارند؟ شخصیت اصلی داستان چه تمایلاتی دارد و چگونه انسانی است؟ چه تحولی از ابتدا تا انتهای داستان اتفاق می‌افتد و کدام شخصیت دچار تحول و دگرگونی می‌شود؟ خواننده پس از خواندن این کتاب چه حسی خواهد داشت؟
• نثر این اثر دچار پاره پارگی است و تلاش می‌کند با آوردن عبارات خاص به شعر نزدیک شود اما حتا نوشتن زیر هم و قطعه قطعه کردن متن نیز نتوانسته آن را به صورت شعر در آورد. این شعرزدگی چنان نویسنده را دچار توهم ساخته است که به ناچار تکه‌های از هم گسیخته را زیر هم می‌نویسد تا از آن شعر بسازد!

متن حاضر به شدت اسیر حرف‌های انباشته در سینه و ذهن مولف آن است که جایی برای بروز یافته اما دارای انسجام و وحدت نیست. هیچ کدام از صحنه‌های توصیف شده، نه می‌تواند و نه می‌خواهد که به وحدت برسد، بلکه این اثر تریبونی است برای گلایه از همه چیز!

حتا اگر متن حاضر را به عنوان افسانه‌ای تمثیلی مورد نقد و نظر قرار دهیم، باز هم به شدت نیاز به بازنگری، بازنویسی، ویرایش و رعایت اصول داستان نویسی دارد.

کتاب حاضر نام هفت سنگ را بر خود دارد و در صفحه‌ی 62 آن، نحوه‌ی بازی هفت سنگ برای خواننده معرفی می‌شود. این نکته نشان می‌دهد که در گزینش نام هفت سنگ هیچ گونه استعاره و کنایه‌ای در کار نیست و هفت سنگ تنها نام یک بازی سرگرم کننده و مفرح است که می‌تواند شما را ساعتی به خود مشغول کند. اما ای کاش، این سرگرمی به قیمت از دست رفتن عمر با ارزش شما نباشد. ■

-------------------------------------------

خانه داستان چوک، با دورهای داستان نویسی، ویراستاری، نقد ادبی و کارگاه ترجمه داستان

www.khanehdastan.ir

نخستین بانک مقالات ادبی، فرهنگی و هنری چوک

 www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11946-01.html

دانلود ماهنامه‌هاي ادبيات داستاني چوك

www.chouk.ir/download-mahnameh.html

شبکه تلگرام خانه داستان چوک

https://telegram.me/chookasosiation

شبکه تلگرام خانه ویراستاران چوک

https://t.me/virastaranchook

اینستاگرام کانون فرهنگی چوک

http://instagram.com/kanonefarhangiechook

دانلود نمایش‌های رادیویی داستان چوک

 www.chouk.ir/ava-va-nama.html

بانک هنرمندان چوک صحفه ای برای معرفی شما هنرمندان

 www.chouk.ir/honarmandan.html

بخش ارتباط با ما برای ارسال اثر

 http://www.chouk.ir/ertebat-ba-ma.html

فعاليت هاي روزانه، هفتگي، ماهيانه، فصلي و ساليانه چوک

www.chouk.ir/7-jadidtarin-akhbar/398-vakonesh.html

دانلود فصلنامه‌های پژوهشی شعر چوک

www.chouk.ir/downlod-faslnameh.html

نقد فيلم «انتهاي خيابان هشتم» اثر«عليرضا اميني»، «محمد محمودي»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/2874-2012-11-01-13-41-40.html

نقد فيلم«قوي سياه»اثر«دارن آرونوفسکی»، «مهدي عزيزوف»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/2875-2012-11-01-13-42-39.html

معرفي فيلم«پس لرزه» اثر « فنگ زئا گنگ»، مترجم «نگين كارگر»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/2876-2012-11-01-13-43-23.html

اورهان پاموک: وقتی شاد نیستیم، عمیق‌تر عاشق می‌شویم

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/2949-2012-11-11-11-06-23.html

بررسي جامعه شناسانه چند داستان كوتاه «صادق چوبك»، «مهدي رضايي»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/2997-2012-11-20-09-49-36.html

نقد مجموعه داستان«نوروز آقاي اسدي» اثر«محمد كلباسي»/«علي‌قلي نامي»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/2998-2012-11-20-09-51-44.html

نگاهی به داستان کوتاه «آرامش قشنگ» اثر«عباس معروفي»، «اميركلاگر»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/2999-2012-11-20-09-52-35.html

بررسي روايت در شعر «احمد شاملو»،«غزال مرادي»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3000-2012-11-20-09-53-29.html

«سايكودرام»،«راضيه مقدم»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3001-2012-11-20-09-55-09.html

داستان«تابلوي شام آخر در روز روشن» اثر«لئوناردو داوينچي»، «امير كلاگر»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3002-2012-11-20-09-57-59.html

بررسي« فاوست گوته، فاوست سوخوروف»، «بهروز انوار»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3039-2012-11-28-08-31-13.html

نقد فيلم« نارنجي‌پوش» اثر«داريوش مهرجويي»، «محمد محمودي»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3040-2012-11-28-08-32-20.html

تحليل و داستان فيلم« هویت»اثر«‌جیمز منگولد»، «محمد رضا عبدي»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3041-2012-11-28-08-34-04.html

فرمان‌ها و مناسک نوشتن؛ هنری میلر

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3115-2012-12-04-09-29-38.html

گفت‌وگوی اختصاصی با «پل ‌آستر»؛ نویسنده‌ی آمریکایی

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3143-2012-12-12-09-12-11.html

گفت‌وگوی اختصاصی با ماریو بارگاس یوسا

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3144-2012-12-12-09-20-08.html

گفت‌وگوی اختصاصی با «ای.ال. دکتروف»؛ نویسنده‌ی آمریکایی

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3145-2012-12-12-09-27-24.html

بررسي جامعه‌شناسانه داستان«ماهي سياه كوچولو»نويسنده«صمد بهرنگي»،‌»مهدي رضايي»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3189-2012-12-18-08-19-08.html

نقد مجموعه داستان «جیب‌های بارانی‌ات را بگرد‌» اثر«پيمان اسماعيلي»،‌»بهاره ارشد‌رياحي»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3191-2012-12-18-08-33-21.html

«نقش صورتك در روايت نمايش»،«راضيه مقدم»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3193-2012-12-18-08-37-45.html

تحليل و داستان فيلم«هوانورد» اثر«مارتين اسكورسيزي» ، «محمد‌رضا عبدي»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3198-2012-12-18-08-47-33.html

بررسي داستاني- تاريخي تابلوي«كشتي بردگان» اثر«جی.ام.دبلیو.ترنر»،‌«امير كلاگر»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3194-2012-12-18-08-39-35.html

مروری بر زندگی و آثار «سام شپارد» نويسندگان «مرضيه برزوئيان، حكيمه ثانوي»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/3195-2012-12-18-08-41-02.html