قهرمانها با تمام ضعفهای انسانی، کارهای خارق العاده ای میکنند. این افراد گویی در هالهای امن شناورند و از هیچ چیز نمیهراسند. جایی که باید ترمز کنند تخت گاز میروند. جایی که باید تسلیم شوند بی محابا حمله میکنند. بدون واهمه از ارتفاع میپرند. آنها ایمان دارند و ایمان از جای دیگری نشأت میگیرد.
شاید اینگونه تصور شود که قهرمانها زاییده دست توانا و خیال پرداز یک نویسنده هستند. شاید کسی بگوید همه اینها فقط فیلم است. پس دلهره و هیجانی که در حین دیدن فیلم القا میشود از کجا میآید؟ ما دائم ایمان قهرمان را محک میزنیم و به همین دلیل از خط سیر فیلم لذت میبریم. در سینمای قهرمان محور معجونی از ایمان، همیت و عزم وجود دارد که برای مخاطب جذاب است؛ هرچند قهرمان برای اهداف سیاسی کار کند. او که در بزنگاهها از راه میرسد و جان قوم، شهر یا ملت خودش را نجات میدهد شایسته تحسین است.
اما کم نیستند افرادی که پدیدهها را آنطور که وجود دارند و قابل لمس هستند میپسندد. برای این افراد، کاراکترهایی که با تمام نقصهای طبیعی و ناکامیهای ریز و درشت زندگی خود هدفی دارند و در جهت احقاق آن میکوشند جذابتر به نظر میرسند. ضدقهرمانها اشخاصی هستند که حاضر نیستند خودشان را در تعاریفی که گذشتگان از دنیا و زندگی برقرار کردهاند محبوس کنند. مخاطبی که از نیروی اختیار و قدرت انتخاب در لحظه (نه صرفاً قدرت فیزیکی یا امداد غیبی) لذت میبرد ضدقهرمانها را دوست میدارد. ضد قهرمان بدون پشتوانه ایمانی قماری پیشه میکند که یک سمت آن مرگ است و سمت دیگرش زندگی. از همان ابتدا نگاه مخاطب به بازوان کاراکتر نیست بلکه به ظرفیتهای بالقوهای میاندیشد که درون او وجود دارد و قادر است با یک نیشتر به فعلیت برسد. او بدون در نظر گرفتن خیریت یا شرارت میخواهد از مکانیسم بیدار شدن این نیروهای خفته سر در بیاورد و به چشم مشاهده کند که نتیجه هرج و مرج و ناامنی چیست و چه انگیزه و یا عقدهای میتواند از یک انسان موجودی به قدرتمندی یک دیو بسازد؟ شخصیت واقعی ضدقهرمان باعث میشود مخاطب با او همزادپنداری کرده و او را روی سکوی قهرمانی نظاره کند.
اما دسته سومی هم وجود دارند. کسانی که ترجیح میدهند در فضایی قرار بگیرند که جولانگاه قدرتهای عظیم است و حماسهها به پا میشود. اینها کاراکترهایی را میپسندند که میتوانند پرواز کنند، از خود انرژیهای نابودگر ساطع کنند، آسیب ناپذیر باشند و گرد و خاکهای بزرگ راه بیندازند. سوپرقهرمان ها آن بخش اسطورهای ضمیر ما را نشانه میگیرند که به دنبال ابرمرد میگردد. مخاطب این ژانر میخواهد انسان را در بالاترین جایگاه خود ببیند، یعنی در جایگاه خدایان. او میخواهد نبرد تمام عیاری را بین خیر و شر مشاهده کند و بنابراین او سوپرقهرمان ها را ترجیح میدهد. سوپرقهرمان هایی که میتوانند با مشت آهنین خود، سرنوشت انسانها و حتی حیاتهای کهکشانی را تغییر دهند.
در زیر جدولی طراحی شده که میتواند پارهای از خصوصیات قهرمانها، سوپرقهرمان ها و ضدقهرمانها را در ترازوی قیاس با یکدیگر قرار دهد. البته باید اذعان کرد تمام گزارههای جدول نسبی هستند و این را میتوان از نمونههای ذکر شده در سطر آخر متوجه شد. ■
دیدگاهها
خوراکخوان (آراساس) دیدگاههای این محتوا