گالری هفتان از تاریخ بیست و نه فروردین امسال به مدت یک هفته میزبان آثار «هانی نجم» بود این مجموعه شامل آثاری ازدو دوره ی کاری متفاوت این هنرمند است. اولین آن ها در امتداد کارهای پیشین «نجم» به مسئله ی حضور انسان در شهر می پردازد، فضای اتوبوس دستاویز خوبی برای باز نمایی روابط انسان ها در شهر در اختیار هنرمند قرار داده است. در این فضا با انباشتی از بدن های انسانی مواجه می شویم، مردمی که با دست های چنگک مانندشان از میله ای آویزان شده اند. فضای رنگین آثار یادآور تبلیغات هوس انگیز و نورانی شهری است، احساس شادی که از تنوع پالت رنگی نقاشی ها به مخاطب دست می دهد، فریبندگی و زرق و برق اگهی های تجاری و جعبه های الوان محصولات مصرفی را به خاطر می آورد. گویا روح خاکستری شهر خود را با باسمه های رنگین بزک کرده است.

در این مجموعه بدن های آدمیان را سطوحی تخت از رنگ های پر مایه و غلیظ تشکیل می دهد، همان رنگ هایی که برای ساختن محیط به کار رفته، بدن های مقوایی مردم را نیز ساخته است. این سطوح هم دیگر را می پوشانند اما هرگز در هم فرو نمی روند، خط هایی تیره و نیرومند آن ها را در محدوده های خود باقی نگاه می دارند. خط های دور گیری، همان ها که مرز بدن ها را می سازند سدی در مقابل هر گونه ارتباط میان آن ها ایجاد کرده اند. در   این جا همه چیز مسطح است هیچ تلاشی برای حجم پردازی و ایجاد وهم بعد سوم صورت نپذیرفته است.            صورت های تخت و بدون دهان آدم ها صورتک هایی را می مانند. آدم ها اما، گاه این صورتک ها را با ماسکی مضاعف نیز پوشانده اند. نگاه ها خیره به جایی است اما چشمانشان احساسی را بیان نمی کند گویی هیچ چیز نمی بینند.

دومین مجموعه ی نقاشی ها، که این نماشگاه عنوان خود را نیز وامدار آن ها است، کاملن متفاوت هستند. این جا دیگر از نقاشی روی بوم خبری نیست تصاویر بر روی سطوح کوچک و به نظر کم اهمیت چای کسیه ای نقش بسته اند. در طول تاریخ هنر بستر نقاشی نیز همانند دیگر ابزارهای آن تغییر و تحولات بسیاری را از سر گذرانده است از نقاشی انسان دوران سنگ بر دیوار غارها و نقش زدن بر سطوح سفالین تا نقاشی بر بوم و نقاشی دیجیتال امروزی . این تغییرات تا پیش از قرن بیستم معمولا در جهت ایجاد بستری پایدارتر و ماندگار تربه پیش می رفتند اما هرچه به پایان دوران مدرن نزدیکتر شدیم از اهمیت هنر به عنوان امری والا و جاودان کاسته شد. تحولات هنر در این دوران بیش از هر دوره ی دیگر وابسته به تحولات اندیشه است. اندیشه ی مدرن بر پایه ی تفکرات اندیشمندانی همچون دکارت و کانت بنا شده است این گونه ی تفکر آدمی را فاعل شناسا و نفس متفکر می داند، قرار بر این است که تمامی دنیای پیرامونی و حتی خود جسم آدمی به عنوان موضوعات شناخت در اختیار این من درون ذات قرار گیرند. حال پرسش اینجاست که این تفکر چگونه واقعیتی را بر جهان مستقر ساخته است؟ آیا محصول حقیقی این دنیای مدرن انسانی پویا و پرسش گر است، یا من قدرتمندی بیرون از او فرصت هر درنگی را از او باز پس        می گیرد؟

آدم امروز دنیا را نمی شناسد بلکه آن را مصرف می کند، شتابزده جهانی که می پندارد آن را شناخته است را می بلعد. محصولات یکبار مصرف یکی از بارز ترین جلوه های این گونه ی زندگی هستند آن ها هر روز زندگی را سریع تر و خالی تر از معنا های فردی می کنند. ما چیزی به آن ها اضافه نمی کنیم همه چیز بر طبق قاعده ای از پیش تعیین شده رخ می دهد، کیسه ای کوچک از نخی آویزان شده است چند لحظه آن را در آب جوش تکان می دهیم و به سرعت از خود دوراش می کنیم. در این میان هیچ فرصتی برای توجه وجود ندارد. آدمی هیچ چیز را ازآن خود   نمی سازد.اما گاهی حادثه ای این روند تکراری دیدن را تغییر می دهد، کسی تصمیم می گیرد که بر روی تی بگ ها نقاشی کند. تجربه ها به سرعت تصاویر را خلق می کنند ابتدا همه چیز مانند بازی پیش می رود «هانی نجم» خود آغاز این بازی را این گونه روایت می کند : در کارگاه نقاشی ام چند روزی میزبان دوستی بودم پس از رفتن او فهمیدم تی بگ های چایی که در این چند روز نوشیده است را در پشت پنجره گذاشته است و آن ها خشک شده اند، لکه ها مرا به بازی فرا خواندند. تجربه های اولیه نقاش بیشتر از این جنس هستند، دور لکه ها محصور شده و این گونه فرم ها متولد شده اند کم کم این فرم ها بدل به اجزای صورت شده پرتره ها را بوجود می آورند. پرتره هایی از جنس آدم های «هانی نجم» اما خام دستانه تر از مجموعه های پیشین او. قرار گیری این آثار که هم از نظر اندازه و هم بستر نقاشی کاملا خلاف آمد عادات بصری مخاطب عمل می کنند در کنار مجموعه ی نقاشی های روی بوم تمرکز مخاطب را برای توجه به هر دو مجموعه کم می کند. در یک سوی گالری مخاطب با تابلو های رنگین در ابعاد نسبتا بزرگ مواجه می شود و در سوی دیگربا قاب های چوبین که هر کدام در دل خود تی بگی منقوش جای داده اند. در مجموعه ی تی بگ ها، با سطح مملو از عناصر بصری مواجه می شویم. برخی از اندیشمندان تاریخ هنر میل به پوشاندن سطوح خالی بوسیله ی خطوط و اشکال و تحمیل شکل آفریده شده بر جهان را از انگیزه های آغاز هنر در تاریخ می دانند. در این نظریه هنر محصول انتزاع و بر پایه ی اصول فرمیک، با هدف استیلیزه کردن و آرمانی گرداندن زندگی بوجود آمده است. چنین می نماید که «هانی نجم» نیز با هدف خودی سازی جهان پیرامونش چنین رد پایی از خود بر اشیای زندگی اش باقی گذاشته است. همچنین اندیشمندان تاریخ هنر از میل به جاودانگی به عنوان محرکی قوی در جهت خلق آثار هنری یاد می کنند. آدمی در دوران سنگ اثر دستش را بر دیوار غار ثبت کرده است تا بودن خود را در آن جا جاودانه کند. در این نگرش آدمی از طریق تاثیراتش بر محیط باقی می ماند. در این جا «هانی نجم» ماده ی عجیبی را برای جاودانه شدن برگزیده است، تی بگ، شی ای که آدمی آن را برای مچاله شدن ساخته است. اما در این جا صورت ها یی از انسان را بر خود نقش بسته می بیند. تی بگ را نیرویی خارجی تغییر می دهد در تی بگ های این مجموعه شرایط بیرونی انسان و چای کیسه ای را همانند هم مچاله و له کرده است.

این ابزار جدید تازگی و جذابیتی برای هنرمند فراهم آورده، به او فرصت تجربه های تازه را بخشیده است. اما مهم این جاست که این تجربه ها تا چه میزان در جهت شکل دهی و تکامل نوع نگاه هنرمند به جهان پیرامونش قرار     می گیرند. اگر هنرمند در نگاهش به پختگی رسیده باشد هر تجربه ای به مانند ابزاری در دست او سبک شخصی اش را پیش می راند اما اگر چنین نباشد تجربه ها در روند کاری هنرمند چند پارگی و تشویش پدید می آورند. به نظر «هانی نجم» در جهت دست یابی به نگاه و خط مشی شخصی در دنیای آثارش در حرکت است.

                                                                                             کیوان خلیل نژاد

                                                                               دانشجوی کارشناسی ارشد- پژوهش هنر

                                                                                                      بهار 93