میان اقوام جنوب غربی کامرون، مگس نماد همبستگی است. در قلمرو حشرات کوچک بالدار، همواره همبستگی و وحدت موجب قدرت می‌شود. یک مگس تنها بی دفاع است. میان یونانیان مگس حیوانی مقدس بود و بعضی القاب زئوس و آپولون از آن مشتق شده بود.

مگس‌ها بی‌وقفه در حال هم همه کردن چرخیدن و خوردن‌اند. آن‌ها موجوداتی غیر قابل تحمل هستند بر روی کثافت و عفن توالد و تناسل می‌کنند و مسبب بدترین بیماری‌ها هستند. هر نوع حمایتی را پس می‌زنند و نماد سماجتی دائمی هستند. بر همین مفهوم بوده که یکی از خدایان باستانی آشور موسوم به بعل زبوب در لفظ به معنای ارباب مگس‌ها شاهزاده شیاطین شد. مردم قشم باور دارند مگس حشره‌ای نفرین شده است حضرت ایوب علیه السلام او را نفرین کرده که تا پایان عمر روی کثافات بنشیند و از آنها تغذیه کند. مگس در ادبیات فارسی نماد ضعف، بی‌ارزشی و وقاحت است. حکما گویند باقلا مگس می‌شود و می‌پرد.

مگس و روح مردگان

مگس سبز روح انسان است که هنگام خواب از بینی او بیرون می‌آید و به گردش می‌پردازد. این مگس هرجا برود هرچه ببیند صاحب آن روح همان را در خواب می‌بیند. و اگر مگس در شب دور اتاق یا چراغ پرواز کند، روح یکی از مردگان است و نباید آن را کشت.

مگس و مهمان

هرگاه مگس خسته‌ای در اتاق پیش روی کسی ظاهر شود، می‌گویند علامت آمدن مهمان است. و اگر مگسی خسته که توان پرواز ندارد هنگام غذا خوردن بر سفره باشد، مهمانی خسته از راه می‌رسد. نشستن مگس بی حال و خسته روی دست نشانه ورود مهمان است. همچنین اگر مگسی درون ظرف غذا افتاد مهمان وارد می‌شود. اگر مگس روی بدن کسی بنشیند یکی از عزیزان از ولایت دور خواهد آمد. و اگر خرمگس یا سنجاقک وارد خانه شود مهمان می‌رسد.

 مگس و وضع هوا

اگر مگس تن آدمی را به سختی بگزد هوا خراب است. و اگر در روزهای گرم افراد را نیش بزند می‌گویند هوا بارانی خواهد شد. اگر در زمستان مگس پیدا شود هوا طوفانی می‌شود. اگر در شب مگس مرتب دور چراغ بچرخد و وزوز کند باران می‌بارد. و اگر مگس‌ها در خانه زیاد وزوز کنند، علامت سرماست.

مگس و پول داری

می‌گویند مگس سگ روی هر کس بنشیند پولدار می‌شود. خر مگس نیز روی هر کس بنشیند ثروتمند خواهد شد. و اگر مگسی را که روی بدن اسب می‌نشیند گرفته و دفن کنند پولدار می‌شوند.

 شفابخشی مگس

اگر مگس در استکان چای بیفتد شفابخش است. یک بال مگس درد است یک بال مگس شفا، وقتی در خوراک می‌افتد بال شفا را بالا می‌گیرد، باید بال شفا را نیز در غذا فرو ببرند و بعد غذا را بخورند تا ضرری نبینند. سالی که مگس و گنجشک زیاد باشد، درآن سال ناخوشی نمی‌آید. و پلنگ را دو مغز باشد. از آن دو یکی زهر قاتل است و دیگری را چون با عطر بیامیزند هر که استشمام کند به عشق دارنده آن مبتلا شود و مطیع او شود و این دو مغز از این راه توان شناخت که هر دو را بگذارند و آن یکی که مگس بر وی ننشیند یا چون بنشیند بمیرد زهر است.

 مگس و غیبت

اگر مگس در پیراهن کسی وارد شده باشد علامت آن است که در جایی از او بدگویی می‌کنند. و نزدیکان به او می‌گویند معلوم نیست کجا دارند غیبتت می‌کنند.

 دفع مگس

برگ بید را در قدیم سقف اتاق آویزان می‌کردند تا مگس‌ها سرگرم شوند و روی غذا ننشینند و مردم را اذیت نکنند.

 مگس و سوغات

می‌گویند اگر مگس خوردی سوغات گیرت می‌آید یا فحش می‌شنوی.

 سگ مگس/ اگر سگ مگس روی لباس کسی بنشیند و آن شخص سگ مگس را گرفته و در گوشه دستمال ببندد، یا خبر خوشی به او می‌رسد یا مسافر عزیزی از سفر می‌آید.

 خواب دیدن مگس/ در خواب، دلیل بر مردی سفله بود. اگر دید مگسان بر وی جمع شدند، دلیل که از سفله مال حاصل کند. اگر بیند مگسی در گوش وی رفت، دلیل که از سفله سخنی بشنود و برنجد. ابراهیم کرمانی گوید:" دیدن مگس، دلیل بر مردم فرومایه بود، اگر دید مگسان وی را می‌گزیدند، دلیل که مردم بر وی حسد برند. اگر مگس را بکشت، دلیل که حاسدی را قهر کند."

*از کتاب باورهای عامیانه مردم ایران دکتر حسن ذوالفقاری

* ابراهیم کرمانی نویسنده کتاب مجمره ست. ■