نگاهی به فیلم " کنسرتی که اجرا نشد " اثر بهمن فرمان آرا

چاپ ایمیل تاریخ انتشار: 23 اسفند 1392

بهمن فرمان آرا، کنسرتی که اجرا نشد، فیلم خوب، فیلم، آموزش فیلمسازی، فیلم های خوب

(صدای زنی پشت خط) : الو ... الو ... منزلی ؟ الو ... ظهر شده ها ؟ ساعت یک بعد ظهره ها ! ... بلند شو استاد ... بلند شو ...

( همان صدا ) : پرویز جان ... پرویز جان یک و نیمه ها ... یک و نیم بعدظهر جمعه اس و تو هنوز خوابیدی ... تو که صبح های زود بلند میشدی ... میدونم خونه ای ... من واقعن نگرانم ...

(با خشونت ادامه میده) لا اقل گوشی رو بردار دیگه ! ببین چه روزگاری واسه خودت درست کردی عزیزم!

قربونت برم ... ( صدای بوق اشغال ادامه پیدا میکنه )

(صدای زن): الو ... الو پرویز جان ... اگه خونه ای گوشی رو بردار ... من خیلی نگرانم . لااقل یه تلفن به من بزن .

(صدای همان زن-ادامه): الو ... الو پرویز جان خواهش میکنم گوشی رو بردار. پرویز جان چرا جواب تلفنهامو نمیدی ؟ من خیلی برات نگرانم عزیزم ! نمیدونم خونه ای ؟ نمیدونم خارج از خونه ای ؟ به هر حال من خیلی نگرانتم . لااقل یه زنگی بزن به من .. من ایران هستم .. یادت باشه ... من ایران هستم . قربونت برم . خداحافظ.

زمانی که نعش استاد یاحقی را پیدا میکنند صدای زنی متجاوز از هشتاد مرتبه روی پیامگیر منزل ضبط شده بود . صدای عشقی از روزگار گذشته ....

از منظر قصه پردازی فرمان آرا دست به انتخاب خوبی زده وشاید بتوان گفت در مستند سازی کاری خطیر.

از ابتدای فیلم با صدای ناشناسی روبه روهستيم که در روزهایی که پرویز یاحقی در تنهایی جان به جان آفرین تسلیم کرده بود , به منزل او زنگ میزده و ما به عنوان مخاطب این بازگشایی رمز را در پایان فیلم از زبان یکی از شاگردان استاد میشنویم .

فرمان آرا یک فضای سوال برانگیز را برای مخاطب ایجاد میکند . سوالی که در پایان فیلم حکایت میکند از عشقی دیرین . و همین مسئله است که موجب خرده گیری در نظرات منتقدین شود که چرا کارگردان خواسته است با ایجاد فضای تعلیق رنگ و بوی فیلم سینمایی به آن دهد . اما میتوان وجه دیگر را هم در نظر گرفت که ما در این مستند با یک اثری رو به رو هستیم که یک هنرمند موسیقی دان در خلوت و تنهایی خود از زندگی اش تصویر برداشته است . که سیر عمده روایت بر دوش همین فیلم های ضبط شده است . در نتیجه ما انتظار تماشای یک فیلمبرداری حرفه ای با زوایای خاص مستندسازان و کارگردانان نداریم . در نتیجه کارگردان وجوهی را وارد فیلمش کرده که مانع خمودگی بیش از حد فیلم شده است .

قصه ای که وجه سوالی آن از ابتدای فیلم با مخاطب همراه است . قصه ی صدای زنی پشت خط .

زنی که قصه عشق ناکام مانده جوانی آن هر دو را پس از سال ها دوری و درماندگی , پیش میکشد .

کارگردان از منظر قصه پردازی داستان این عشق را در طول روایت فیلم هوشنمدانه جاگذاری کرده و پرده برداری محکم و قابل عرضی را در پایان فیلم نشان میدهد .

سکانس هایی که صدای پیامگیر پخش میشود , دوربین در یک نمای بیابانی در حال حرکت است و همانطور پیش میرود تا صحنه به سکانس بعد قطع شود . در عمق صحنه دوربین مکانی در یک پوشش غبارآلود معلوم است اما زمانیکه فیلم به پایان میرسد چیزی از آن مکان نمی بینیم و گو اینکه سرابی بیش نبوده است...

این فیلم شرح زندگانی پرویز یاحقی است . مستندی که بار اصلی روایت بر عهده تصویرهایی است که یاحقی از خلوت و تنهایی خود برداشته است . در فیلم های مستند زندگینامه ای وجوه و نقش پررنگ فیلم باید بر شخصیتی باشد که زندگی اش در حال روایت شدن است و این مهم باید جلوه ای خاص در اثر پیدا کند و چنانچه خللی به این نگاه سوبژکتیویته در طول فیلم وارد آید میتواند ضربه ای جبران ناپذیر به آن مستند باشد . فیلم "کنسرتی که ... " از منظر نماهای نزدیک شخصیتی درست عمل کرده اما در سکانس هایی گو اینکه از آن طرف بام می افتد . آنقدر نماهای ضبط شده در برخی سکانس ها طولانی است که ریتم و ضرب آهنگ فیلم از نبض خود می افتد . و فیلم از مسیر قصه گویی خود کمی فاصله میگیرد.در تدوین میتوانست این زیاده گویی ها که موجب اطاله کلام فیلم شده است حذف میگردید تا خط قصه وجوه پررنگ خود را بهتر نشان میداد . ایراد دیگر هم به تدوین فیلم وارد است . سیر فیلم از حوالی سال های دهه هفتاد شروع میشود. در جایی می بینیم فیلم به نوروز سال هفتاد و هفت رسیده اما در چند سکانس بعد باز میگردد به سال های هفتاد و چهار و هفتاد و پنج!

با تمام این حرف ها فیلم قصه ای را پیش کشیده که تماشاگر را با وجوه پنهان یک هنرمند روبه رو میکند با زبان ساده و در عین سادگی پیرامون هنرمند را بازگو میکند و زندگی اش را واگویه میکند .

انتخاب افرادی که سالهای سال از دوستان نزدیک این فرد بوده اند و خاطراتی را نقل میکنند میتواند موجبات استقرار هرچه بهتر مستند در نگاه مخاطب شود . افرادی چون بیژن ترقی , نواب صفا , احمد رضا احمدی و ...

فیلم "کنسرتی که اجرا نشد" روایت مرگ هنرمندی است در انزوای خود و با خاطرات خود .

(صدای بوق اشغال تلفن)

(صدای زن همسایه ) : آقا یاحقی در رو باز کنید ... آقا یاحقی خانم ثابتم ... هرچی در میزنیم در رو باز نمیکنید یا لااقل یه خبری بدید ما از نگرانی دربیایم ... آقا یاحقی نگران سلامتی شما هستیم . ممنون میشم خبر بدید .

(صدای بوق اشغال تصویر را پر میکند)

حسام ذکا خسروی

www.Busalik.blogfa.com

نخستین بانک مقالات ادبی، فرهنگی و هنری چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11946-01.html

داستان های حرفه ای ادبیات ایران و جهان را از اینجا دانلود کنید.

http://www.chouk.ir/downlod-dastan.html

دانلود ماهنامه‌هاي ادبيات داستاني چوك و فصلنامه شعر چوک

http://www.chouk.ir/download-mahnameh.html

دانلود نمایش رادیویی داستان چوک

http://www.chouk.ir/ava-va-nama.html

دانلود فرم پیش ثبت‌نام آکادمی داستان نویسی چوک