مجموعه داستان –نشر افراز

جاي خالي سايه مجموعه داستاني از نويسنده ي زني ديگر مي باشد كه رنج اجتماع و اطرافش را نگاشته است .

و رنج زنان گاهي خواننده را متاثر مي كند كه چگونه مي سازند و مي سوزند براي هيچ و عشق . نقش ارجاعي مجموعه داستان جاي خالي سايه روايتي مي باشد به عنوان ابزار خلاصه سازي تجربه در مجموعه هايي مرتب كه به توالي زماني تجربه ي اصلي مطابقت دارند . لباو و والتسكي دو زبان شناش سر شناس نقش ارزيابي كننده را مطرح مي كنند كه بر پايه اين مطلب استوار است كه روايت نكته اي در خود همراه دارد و تا جايي كه به گوينده مربوط مي شود ارزش گفتن دارد . اين روايت در مفهوم محدود شده اي صرفا نوع خاص و متمايزي از انواع داستان گويي بشمار مي آيد . در خوانش اين مجموعه ساختاري شش بخشي لباو را مي توان به واضح مشاهده نمود .

1-چكيده

2-جهت گيري

3-كنش گره افكن

4-ارزيابي داستاني

5-نتيجه داستاني

6- پايانه داستاني

البته تنها چند نكته از موارد ذكر شده را به عنوان مثال مي آورم . در داستان يله و رها صفحه 23 كتاب ؛ چكيده و پايانه

به ترتيب قبل از شروع و بعد از پايان روايت قرار دارند و كنش گره افكن كه در بند هاي متوالي داستان به چشم مي خورد كه موقعيتي ثابت دارد .

-          از پله هاي دفتر خانه بالا مي رود . چند بار مي ايستد و نفس مي گيرد .

توصيف مكان و كجايي شخصيت داستان خود چكيده اي مي تواند باشد از محل و يا مكاني كه داستان مي خواهد آنجا اتفاق بيافتد و ارزيابي نيز شامل همه ابزار هايي مي باشد كه براي به اثبات رساندن و حفظ نكته اصلي روايت اهميت يافته و قابليت باز گويي را داراست كه حول محور نقطه اوج كنش براي بيان تاخيري واقعه مي آيد .بنا به اظهار نظر لباو زبان شناس :(وسيله اي كه راوي آن را براي بيان نكته اصلي روايت يا به عبارتي علت و جودي آن به كار مي برد . چرا روايت گفته مي شود و راوي از آن طريق به چيزي دست مي يابد . )

-          آره اون دوتا ن ؛يه پولي گرفت ،اومدن ، اصلن ارشون اينه ( ص-24 )

اين بند نوعي ارزيابي است كه به صورت اظهار نظري در درون بند هاي اصلي لانه گيري كرده و گوينده در مقام شركت كننده آن را براي شركت كنندگان ديگر بيان مي كند .

-عرس رفته گلاب بياره .

عروس رفته گل بياره . ص-24

اين دو ديالوگ نيز ارزيابي كنشي كه كلامي محسوب مي شود ، مي باشند ه شخصيت داستان نسبت به وقايع جاري خود بيان مي كند . و البته اين شيوه ارزيابي در داستان به درستي در اصل داستان جاي بگيرند ،اين تعميدات در روايت تعليق ايجاد مي كنند . و كنش داستاني به خواننده انگيزه ادامه خوانش را مي دهد .در برخي از داستان هاي مجموعه يك اجرا نمايشي را در داستان تجربه مي كنيم . وقتي گوينده اي داستان را به نمايش در مي آورد بصورتي كه گويي مي خواهد فرصت تجربه آن واقعه و ارزيابي خود را در اختيار مخاطبانش قرار دهد مي توان گفت كه او اجراي نمايشي داشته است . ( ولفسان -1982)البته در برخي از داستان هاي اين مجموعه اين گفته مشهود تر به چشم مي نشيند . به خصوص كه از ابزاري به گونه هاي ذيل براي پيشرفت داستان استفاده مي گردد .

1-      گفتار مستقيم 2-گفتار با خود 3-تكرار 4-حركت و ژست ها

-تو آژانس كار نمي كنم .اينا قرتي بازيه . نمي شه ده بار دور شمسي قمري بزني تا مسافر و برسوني ، اون وقت اسم خودتو هم بذاري راننده . (مهمون باشين –ص 68)

-بيصدا آمد توي حياط . سرش را به ديوار تكيه داد و دست هايش را روي صورتش گذاشت . ( ص- 34)

و برخي مثال هاي ديگر در متن كتاب .و اما د رآخر بايد باز گو نمايم كه در اين مجموعه ما با اشكال مختلفي از روايت داستاني وموضوع داستاني روبر مي باشيم و اين نشان از تسلط نويسنده بر حوزه عناصر داستاني دارد .

حميد رضا اكبري -1392 -اهواز