15 تیر1
یا حق. کاغذ پست آسمانی و نامة پست زمینی که فرستاده بودید با اختلاف دو روز فاصله رسید. خیلی متأسفم که با[ به] وضع تحمل‌ناپذیر و احمقانه‌ای دچار شده‌اید. راستش من از این جریان درست سر درنمی‌آورم. خیلی مضحک و عجیب است که اشخاصی را در کشوری که کوس آزادی و دموکراسی می‌زند به جرم داشتن افکار شخصی برخلاف قانون و انسانیت بی‌خود و بی‌جهت شکنجه بدهند. به هر حال این سفر گمان می‌کنم ناچار تصمیم قطعی را خواهند گرفت و نتیجه روشن خواهد شد چون این موضوع در روزنامه‌ها2 و مجلس به اندازة کافی انعکاس پیدا کرده است. روزنامة داریا3 را با این پست برایت می‌فرستم. مذاکرات آشتیانی‌زاده در آن درج شده است. حتی قوام و دکتر شایگان و دیگران هم به این تبعید غیرقانونی اشاره کرده‌اند. اما راجع به انتقال سرکار به‌قدری وعده و قول و اطمینان می‌دهند که حتی آدم از نوشتن کاغذ خودداری می‌کند چون این‌طور پیش خودش گمان می‌کند که قبل از رسیدن کاغذ خودتان به تهران وارد شده‌اید. دو هفته پیش اتفاقاَ فاتح4 را دیدم و موضوع را برایش گفتم فوراَ با هم به شهربانی پیش آقای فرخ رفتیم ایشان هم قول مساعدت دادند و روز بعد تقاضا تهیه و فرستاده شد ولیکن ناگهان کابینه تغییر کرد! باری امروز صبح پس از دریافت نامة پست زمینی پیش خانمتان رفتیم. ایشان دایماَ مشغول اقدام و دوندگی هستند و از قرار معلوم در کابینة جدید هم زمینه مساعد است. ضمناَ گفتند که تصدیق پزشک قانونی شیراز واصل شد و برای اقدام فرستاده‌اند. من هم فردا یا خودم و یا به توسط دیگران اقدام خواهم کرد و شرحش را مفصلاَ خواهم نوشت. در هر صورت اعتراض از در و دیوار می‌بارد و گمان می‌کنم عنقریب تکلیفتان معلوم خواهد شد. می‌دانم که با وجود نبودن وسایل معالجه و نداشتن رژیم غذایی و مخصوصاَ استراحت برای سرکار که مبتلا به دو مرض خطرناک هستید تحمل این وضع مشکل‌تر است اما چند روز دیگر هم روی همه‌اش. بچه‌ها سلام می‌رسانند. قربانت. امضا.
1 – تاریخ کامل و اسم مخاطب نامه قید نشده است، اما از مضمون و اشارات موجود در نامه پیدا است که تاریخ نامه 15 تیر 1328 و مخاطب عبدالحسین نوشین است. نوشین به همراه رهبران حزب توده پس از تیراندازی به شاه در 19 بهمن 1327 دستگیر و زندانی شد. او پس از مدتی با خسرو روزبه و علی امید و احمد قاسمی و اکبر شهابی و چند تن دیگر از سران حزب توده به زندان شیراز منتقل شد . نامه در زمانی نوشته شده ک نوشین در زندان شیراز به سر می‌برد.
2 – چنان که مصطفی فرزانه در« آن‌چه صادق هدایت به من گفت» نوشته است پس از بازگشت نوشین و انتقال او به زندان شیراز- فرزانه به اشتباه نوشته زندان یزد- هدایت از فرزانه می‌خواهد مقاله‌ای دربارة ترجمه و اجرای نمایش‌نامة پرندة آبی- اثر نوشین- بنویسد و در پایان مقاله نتیجه بگیرد:« حیف است چنین هنرمند خدمتگزاری در شرایط سخت نفله بشود.» این مقاله با نفوذ مرتضی کیوان و به امضای م.ف. در مجلة « فردوسی» چاپ می‌شود.
3 – روزنامة « داریا» متعلق به حسن ارسنجانی از رهبران حزب دمکرات قوام‌السلطنه.
4 – مصطفی فاتح، معاون شرکت نفت ایران و انگلیس.
منبع: نامه‌های صادق هدایت – گردآورنده: محمد بهارلو – نشر نگاه
کمک نیاز دارید؟ 
چت از طریق واتساپ