از منتظر مکتب سمبولیسم، مکتب ناتورالیسم و اسطوره شناسی

فیلم «پلت فرم» محصول سال 2019 اولین اثر گالدر گازتلو اوروتیا، فیلمساز اسپانیایی است که برای اولین بار در فستیوال فیلم تورنتو مخاطبان بسیاری را به خود جذب کرد و خیلی زود توانست نت‌فلیکس را برای خرید حق پخش جهانی‌اش متقاعد کند. نت‌فلیکس به‌تازگی این فیلم را در بازار عرضه کرده و حالا گازتلو اوروتیا فیلم‌سازی است که با اولین فیلمش توانسته طرفداران زیادی در دنیا پیدا کند؛ کارگردانی که همه منتظر آثار بعدی‌اش هستند.

در فیلم پلتفرم ما با قواعد مکتب سمبولیسم روبه رو هستیم. ما در این فیلم با جهانی سمبلیک مواجه می‌شویم.

طبقات سکو را می‌توان اختلافات طبقاتی موجود در جامعه دید. افرادی که در طبقات مختلف هستند برای هم ارزشی قائل نیستند. کسی که در طبقات بالایی هست با اینکه می‌داند ممکن است ماه دیگر در طبقات پایین باشد ولی به دیگران رحم نمی‌کند. دنیا بی عدالت است ولی این بی عدالتی را خود انسان باعث شده.

در قسمتی از فیلم، گورنگ را در حال خوردن کاغذهای کتاب نشان می‌دهد، شاید بتوان این مساله را نماد فاصله گرفتن از تفکرات قبلی‌اش قلمداد کرد. اینکه حتی حاضر شد تنها چیزی که برایش ارزشمند بوده است را فدای زنده ماندنش کند. کتابی که خود را با شخصیت اصلی آن همراه کرده بود. و از آن الگو می‌گرفت.

رویکرد دیگر سمبلیک فیلم، نقد بر سیاست است، وجود کودک در زندان نشان دهنده‌ی عدم رعایت قوانین توسط وضع کنندگان همان قانون هست.

اتاق (عدد) 33 که گورنگ با زنی که او را به زندان فرستاده بود بیدار شد، نماد همراهی و راهنمایی یک یا دو استاد به سمت رشد و پیشرفت است. که زن با حرف‌ها و تلاشش این کار را انجام می‌دهد و همین طور همراهی روح هم سلولی اولش.

عدد 6 که گورنگ در آخرین بیداریش در آن طبقه بیدار می‌شود نماد مسئولیت، و همدلی می‌باشد. و همچنین نماد به کمال رسیدن، پیشرفت و در ادیان آسمانی به معنای 6 روز خلقت و اتمام تکامل است.

پایین‌ترین طبقه عدد 333 را نشان می‌دهد. عدد 3 نشانه خلاقیت و رشد و شکوفایی است. عدد 333 به معنی موافقت کائنات و جواب مثبت از طرف دنیا به شخص هست، که در انتهای فیلم گورنگ جواب تلاش‌هایش را توسط کودک که متعلق به نسل آینده هست می‌گیرد. و از درون نیز دچار رشد می‌شود. کودک در انتهای فیلم نماد امید به آینده و انتقال زندگی به نسل آینده است.

کودک در حال برگشت به سکوی صفر چشمانش را بسته است به این معنی که برای رشد و شکوفایی باید نسل آینده چشمانشان را روی گذشته ببندند و به سمت آینده پیش روند.

مکتب دیگری که این فیلم از قواعد آن بهره می‌برد، مکتب ناتورالیسم است. به طوری که احساس و عاطفه کنار گذاشته شده و ما با قوانین واقعی و جبر زندگی روبه رو هستیم. در ناتورالیسم ما با تقلید موبه مو و دقیق از طبیعت مواجه می‌شویم که در فیلم پلتفرم هم با همین مساله روبه رو شدیم. یعنی قانون تنازع بقا، یا باید بکشی یا کشته می‌شوی. که در اینجا برای زنده ماندن یا هم سلولی خودشون رو می‌خوردند یا توسط وی خورده می‌شدند. در حالی که گورنگ (نقش اصلی فیلم) در ابتدا سعی به توجه به اخلاقیات و دوری از این روند داشت ولی شرایط به گونه‌ای پیش رفت که جبر و قوانین طبیعت، او را به خوردن هم سلولی‌اش وادار کرد. حتی زنی که با او دوست شده بود. در فیلم با رویکرد ناتورالیسمی، به جزییات و سیاهی‌های موجود در زندگی توجه می‌شود.

بررسی اسطوره:

مورد دیگری که در این فیلم دیده می‌شد توجه به اسطوره دن کیشوت است. نقش اصلی فیلم کتابی با خود آورده بود که قصد داشت آن را در زندان بخواند. و به نوعی از دن کیشوت الگو برداری کرده. دن کیشوت اهل کتاب بود و تنها داراییش کتاب‌هایش بود و گورنگ، نقش اصلی فیلم هم با خود کتاب آورده بود که در زندان تنها داراییش بود. کاری که به نظر بقیه عجیب می‌نمود و تا آن لحظه اتفاق نیوفتاده بود.

در فیلم شاید بتوان گفت ترک سیگار به معنی ترک زندگی قبلی بوده است. او سفری را آغاز کرده و خانه و زندگی واقعی خود را رها کرد و داوطلبانه به زندان رفت. دن کیشوت نیز زندگی واقعی خود را رها کرد و به دنبال تخیلات و زندگی آرمانی خود رفت.

دن کیشوت و گورنگ هردو ماجراجو بودند.

دن کیشوت به دنبال گرفتن لقب از یک اشراف زاده می‌رود و گورنگ هم به دنبال گرفتن مدرک از زندان است.

دن کیشوت برای آغاز سفرش به دو چیز نیاز دارد یک زن وفادار و یک خدمتکار. گورنگ هم برای آغاز تلاش برای ایجاد تغییر در زندان به یک زن وفادار نیاز دارد که خود را می‌کشد تا گورنگ از گوشت بدن او برای زنده ماندن تغذیه کند و مرد سیاه پوست که به او کمک می‌کند تا تغییر را ایجاد کند.

در انتهای داستان هم گورنگ همچون دن کیشوت می‌میرد. البته نوع مرگ آن‌ها تا حدودی متفاوت است. ولی هردو در جهت رسیدن به آرمان‌های خود کشته می‌شوند. و دلیل مرگ هردو نا امیدی نسبت به کاری هست که می‌خواستند انجام دهند. که البته در فیلم پلتفرم کودکی که نماد امید به آینده تلقی می‌شود به طرف طبقه‌ی صفر سکو می‌رود. ■