معرفی و بررسی فیلم «فروشنده» نویسنده و کارگردان «اصغر فرهادی»؛ «مرضیه فروزنده»/ اختصاصی چوک

چاپ ایمیل تاریخ انتشار: 13 آذر 1395

معرفی و بررسی فیلم «فروشنده» نویسنده و کارگردان «اصغر فرهادی»؛ «مرضیه فروزنده»

بازیگران: شهاب حسینی/ترانه علیدوستی/ بابک کریمی /مینا ساداتی/ موسیقی: ستار اورکی/ فیلم‌برداری: حسین جعفریان/ تدوین: هایده صفی‌یاری/ توزیع‌کننده: کوهن مدیا گروپ/ مدت زمان: ۱۲۵ دقیقه/ فروشنده فیلمی به کارگردانی و نویسندگی اصغر فرهادی، که ساخت آن در آبان ماه سال ۱۳۹۴ کلید خورد. فروشنده هفتمین فیلم بلند اصغر فرهادی است.

فیلم فروشنده نامزد نخل طلا جشنواره فیلم کن ۲۰۱۶ شد، در همین جشنواره، جایزه بهترین فیلم‌نامه به این فیلم به نویسندگی اصغر فرهادی رسید و شهاب حسینی هم جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره فیلم کن را به خود اختصاص داد.
داستان فیلم فروشنده

داستان از اینجا شروع می‌شود که آپارتمانی در تهران در حال فرو ریختن است و ساکنان آن از جمله زوجی که شخصیت‌های اصلی داستان‌اند، (عماد)شهاب حسینی) و رعنا (ترانه علیدوستیبرای نجات جان خود با عجله در حال فرار از خانه‌اند. در همین لحظات عماد به دنبال کمک به دیگران است و رعنا بدون او خانه را ترک نمی‌کند که از همان ابتدای فیلم نشان دهندهٔ خوب بودن این زوج وهمچنین رابطهٔ عاطفی قوی بین آن دو می‌باشد. در پایان خانه سر جایش ثابت می‌ماند، با ترکی عمیق بر روی دیوار. خانه‌ای که نماد امنیت و عشق است. عماد و رعنا مجبور می‌شوند که خانهٔ تازه‌ای پیدا کنند. آن‌ها سریعاً می‌روند به واحد بزرگ ولی قدیمی خانه‌ای که در نزدیکی همان‌جا واقع است. اما ظاهراً ردپای ناخوشایندی از گذشتهٔ خانه هنوز باقی مانده. مستأجر قبلی نیمی از اثاثش را جا گذاشته و حاضر نشده که برای بردنشان بیاید. وقتی که علتش را می‌پرسند، در جواب معلوم می‌شود خانم مستأجر، آن طوری که در بیان مردم تهران رایج است، با مردهای زیادی پریده، به بیان دیگر روسپی بوده. در صحنه‌های تئاتر هم ما یک زن را می‌بینیم که از اینکه نقش روسپی را بازی می‌کند ناراحت است واز دید ونگاه دیگران دل آزرده است با اینکه این فقط یک نقش است. می‌توان دید که تمام صحنه‌ها

با دقت انتخاب شده‌اند. بعد از متوجه شدن داستان خانهٔ جدید نقنق‌ها شروع می‌شود و بعد از آن اتفاقی می‌افتد که سبب نادیده گرفتن موضوعات دیگر می‌شود. رعنا در خانه تنها است و به تصور این که عماد پشت در است بدون پرسیدن در را باز می‌کند، اما عمادی در کار نیست. شب همان روز عماد به خانه برمی‌گردد و وقتی که از پله‌ها بالا می‌رود، ردپای خونی در راه‌پله‌ها به چشمش می‌خورد و همسرش را در حالی می‌بیند که وقتی زیر دوش بوده، توسط کسی که وارد خانه شده به سرش ضربه خورده. در بیمارستان سرش را بخیه می‌زنند و معلوم می‌شود که مشکل جسمی خاصی ندارد. اما آنچه که بر سر رعنا آمده، خوبی ذاتی‌اش را تحت تأثیر قرار می‌دهد. رعنا وحشت کرده... حالت تدافعی هم بهش دست داده. از عماد که معلم ادبیات دبیرستان است می‌خواهد تا کارش را رها کند و در خانه پیشش بماند... اما از طرف دیگر هم می‌خواهد که تنها باشد. رعنا مجموعه‌ای از تنش‌ها و فراتر از آن مجموعهٔ تناقضات است. عماد در قالب جوانمردی تمام عیار ظاهر می‌شود که فقط به دنبال آرامش و حمایت از همسرش است. اما اوضاع وقتی به هم می‌ریزد که احساسات زنانهٔ غیرمنطقی رعنا این اجازه را به او نمی‌دهد و عماد هم طاقتش تمام می‌شود.

فیلم به خوبی آغاز می‌شود و نمایانگر فضای پرتنش داستان است خانه‌ای که دیوارهایش ترک برمی دارد و دیگر جای امن و قابل اطمینانی برای زندگی نیست. این خرابی و ویرانی به ناگهان اتفاق می افتد موقعی که انتظارش نمی‌رود و بر اثر گودبرداری و بی مبالاتی همسایه و نظام جامعه که می‌تواند تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم زیادی بر نظام خانواده داشته باشد. درست تک تک صحنه‌های ابتدایی در کل فیلم نمود پیدا می‌کند حتی نشان دادن خوبی و درستکاری عماد که به کمک همسایه می‌رود و رعنا که بدون عماد حاضر به ترک ساختمان ترک خورده نیست.

باید دقت بیشتری به خرج داد تا متوجه جزیی نگری بی‌نقص داستان شد مثلاً جاییکه نمایی از ترک‌های اتاق خواب و ناراحتی رعنا از پیدا نشدن چیزی همزمان با تخلیه خانه پیوند می‌خورد. همزمان با جزیی شدن تمام وقایع صحنه‌های نخست فیلم ما با روایتی دیگر روبرو می‌شویم. نمایشنامهٔ مرگ فروشنده که همزمان با فیلم پیش می‌رود و پایان بندی فیلم هم در همین اجرا شکل می‌گیرد.

نشان دادن زندگی ساده و درستکاری مردی که در نمایش است و چیزی که در شخصیت عماد رخ می‌دهد یکسو پیش می‌رود. نشان دادن عماد و رعنا قبل و بعد حادثه به دو شکل کاملاً متفاوت اجرا می‌شود کاری که بازیگران به خوبی از عهدهٔ اجرای آن برآمده‌اند. رعنا با حرکات و بیشتر درتصویر و عماد با صحبت‌ها متفاوت می‌شوند. بخش عمده‌ای از داستان در ابهام پیش می‌رود ابهامی که مدام سر باز می‌کند. رعنا سکوت می‌کند اما عماد به دنبال نشانه‌هایی که از آن شب به جا مانده است پیگیر می‌شود و سرانجام به همان خانه‌ای که مجبور به تخلیه آن شده‌اند بر می‌گردد و گره‌های داستان در آنجا باز می‌شود. خانه‌ای که از همان ابتدا آسیب دیده بود و حالا باید نمایش واقعی در آن اجرا شود. فرهادی در این فیلم همانند فیلم‌های قبل مارا به چالش می‌کشد وما را وارد جزییات زندگی می‌کند که به خوبی پیش می‌رود و با یک اشتباه وارد مرحله‌ای می‌شود که بیننده را به تعلیق می‌برد و در مقام قضاوت وارد می‌کند. کشاکش بین آدم‌ها /تصمیم‌ها و

مصاف رفتن به جنگ خوبی و بدی. قرار گرفتن در مرحلهٔ انتخاب و شاید تصویری از تلاش برای دوباره ساختن‌ها. با وجود تمام صحنه‌ها و المان‌های فیلم دچارآشفتگی و سردرگمی نمی‌شویم. فیلم با انسجام کامل پیش می‌رود ضمن اینکه شخصیت‌های موجود در فیلم هم زیاد نیستند. رعنا با وجود دیالوگ‌های کم بازی خوبی به اجرا گذاشته و تمام حس این زن را به خوبی انتقال می‌دهد.

رعنا به اشتباه در را باز کرده و از نظر روحی بسیار آسیب دیده است و می‌خواهد همه چیز را فراموش کند عماد هم آزرده و رنجور اما عصبی است و برخلاف رعنا آنقدر پیگیری می‌کند تا به لحظهٔ انتقام برسد تا این رابطهٔ از هم گسیخته که مانند خانه ترک برداشته است را به جایی برساند اما برای پابرجایی آن عماد باید از انتقام بگذرد. انتخاب خانه‌ها و نماهایی که برای فیلم انتخاب شده‌اند کاملاً ثاییرگذار و مناسب است. در حقیقت ما با چهره‌ها و خانه‌ها روبرو می‌شویم. در سراسر فیلم هیچ صحنه‌ای را نمی‌توان یافت که بدون دلیل آورده شده باشد و تمام آن مانند تکه‌های پازل به هم مربوط و در کنار هم یک تصویر کامل را ارائه می‌دهند.

درنهایت می‌توان گفت تماشای این فیلم را از دست ندهید هرچند که تم تلخی دارد. ■

نخستین بانک مقالات ادبی، فرهنگی و هنری چوک

www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11946-01.html

دانلود ماهنامه‌هاي ادبيات داستاني چوك

www.chouk.ir/download-mahnameh.html

شبکه تلگرام کانون فرهنگی چوک

https://telegram.me/chookasosiation

اینستاگرام کانون فرهنگی چوک

http://instagram.com/kanonefarhangiechook

دانلود نمایش‌های رادیویی داستان چوک

www.chouk.ir/ava-va-nama.html

دانلود فرم ثبت‌ نام آکادمی داستان نویسی چوک