سال 2014 فیلمی تحت عنوان دختر گمشده اکران جهانی شد که بعد از دوسه ماه تأخیر، با کیفیت بلوری در دسترس عموم قرار گرفت. کارگردان این فیلم دیوید فینچر بود که تماشاگر را با یک فیلم ساختار شکن در ژانر جنائی و معمایی مواجه میکند. در اثر کمی تحقیق در اینترنت مشخص شد که فیلم بر اساس یک رمان پرفروش به نگارش گیلین فلین در سال 2013 ساخته شده است. (البته اکثر کارهای دیوید فینچر از برداشتی معمولاً وفادارانه از رمانهای پرفروش است مانند: باشگاه مشت زنی، دختری با خالکوبی اژدها، هفت و ...).
بر اثر خوانش رمان این احساس به جنائی خوان حرفهای دست میدهد که با اثری به کل ساختار شکن در ژانر جنائی و معمائی (مؤکداً) طرف هستیم. معمولاً در ژانر جنائی، قهرمان مشخص، ضد قهرمانها و انگیزهها نامشخص و معمائی طرح میشود و داستان پیش میرود و در انتهای داستان با تحلیلی از نویسنده یا شخصیت اولِ داستان، ضد قهرمان مشخص شده و داستان تمام میشود. اصولاً مرد سالاری در رمانهای جنائی حرف اول را می زند که استثنا هم داریم، چون بسیار کم هستند در این مقال نمیگنجد. اما شخصیت اول این رمان (دختر گمشده)، همانطور که از نام رمان بر میآید، ایمی دان است؛ یک ضد قهرمانِ زنِ به یاد ماندنی در یک رمان غیر خطی با داستانی معمولی. ایمی الیوت دان، همسر نیک دان در پنجمین سالروز ازدواجشان ناپدید میشود. آرام آرام که قصه جلو میرود پیچیده بودن و چند بعدی بودن شخصیتهای داستان خود را نشان میدهد. داستان از زبان نیک و ایمی به صورت من راوی یا اول شخص (یکبار ایمی و یکبار نیک) بصورت فصل به فصل روایت میشود. در بخش اول فصول مربوط به نیک، زمان حال است و فصول مربوط به ایمی زمان گذشته. در بخش دوم و سوم، هر دو زمان حال را روایت میکنند و خواننده روایت قصه را از دید هر دو نفر میبیند و متوجه میشود که به هیچ عنوان نمیتوان در مورد اعمال نیک و ایمی قضاوت کرد. زمانیکه نیک روایت میکند به ایمی خیانت کرده، از او بدمان میآید و زمانیکه ایمی را بسیار منتقم میبینیم، نمیدانیم از ایمی بدمان بیاید یا نه اما قطعاً به حال و روز نیک دلسوزی میکنیم. شخصیت ایمی دان یکی از پیچیدهترین زنهای تاریخ ادبیات میباشد. زمانیکه به انگیزههای روانشناسانه ایمی در برخورد با مردم و طریقهٔ مشکلاتش با آنها پی میبریم، او را هراسناک مییابیم. انگار که با همتای دیگر جان دو (قاتل سریالی فیلم هفت) به همان باهوشی با جهان بینیای متفاوت طرف هستیم. جهان بینی جان دو پایههای نیهیلیستی (پوچگرایی) دارد اما جهان بینی ایمی بر صبر، صبر و صبر و سپس انتقامی زمانبر برای کسانی که در دایرهٔ دوستیاش نیستند، استوار است. در جایی در دفتر خاطرات ایمی میخوانیم علت گرفتار شدن قاتلین سریالی عدم صبر است و بس. در ابتدای رمان با ایمی دوست داشتنی طرف هستیم که میخواهد عشق شوهرش را جلب کند، اما اعمال خودسرانه و هوسبازانه نیک، باعث میشود خود حقیقیای که سالها در لفافه پنهان بوده، سرباز زند و قیام کند؛ شخصیتی که انتهای داستان هراسناک میشود. اما شخصیت نیک دان هیچ جلوهٔ خاصی ندارد. بسیار تکراری است و دچار روزمرگی، چرا که فکر میکند ایمی برایش تکراری شده. به همین دلیل، تصمیم به شیطنت میگیرد و به ایمی خیانت میکند و تحول نیک دان کم کم آغاز میشود. نیک دان در ابتدای داستان شخصیتی است مغرور و ساده که به خاطر خوش تیپی و خوش چهرهای (به زعم خودش)، به مردم از بالای سر نگاه میکند و فکر میکند جهان حول محور او میچرخد، اما پس از آنکه چهل روز از گم شدن ایمی میگذرد، به خاطر اتفاقاتی که در طی داستان برایش می افتد، دچار تحولی روحیِ اساسی میشود. تحولی که نیک دان در سایهٔ همسرش به دست میآورد، مانند آهن گداختهای است که زمانی از کوره در میآید آنقدر پتک میخورد تا به زیباترین شکل ممکن خود درآید. یکی از دو کارگاهی که مسئول پیگیری پروندهٔ ایمی دان است در طی بازجوئی از نیک، مدام به تَه تاغاری بودنش اشاره میکند؛ فرزند آخر یک خوانده معمولاً کنایه از شخصیتی لوس و بچه ننه است که از کودکی تحت حمایتهای بی دلیل پدر و مادر (و خواهر در این رمان) فرصت هیچگونه رشدی را در اجتماع پیدا نمیکند و فقط درسایه یک بزرگتر است که میتواند خودی نشان دهد. نیک دانِ پسر منشِ هوس باز و غیر متعهد در ابتدای داستان، پس از ازدواج، ایمی بزرگترش میشود و در سایهٔ همسر، در انتهای داستان تبدیل به مردی متعهد میشود که نمیتواند هیچ سایهای را تحمل کند. این ضرب المثل آشنا به ذهن میرسد که یا از معلم و پدر و مادر درس بگیر یا از روزگار. ایمی دان، روزگارِ نیک دان است که بسیار خشن تربیت اش میکند.
باری، ترجمهٔ کتاب با این که اولین کار آقای آرش خیروی میباشد (همانطور که در مقدمه ذکر کردند) بسیار روان و امروزی است. از آن ترجمههایی که متن ادبی و گفتگو محاورهای و خواننده احساس راحتی با متن میکند و تا انتها هوشیار میماند. خوانش این رمان برای تمام زوجها واجب است؛ چه تازه ازدواج کردهها، چه کسانی که عمری از ازدواجشان میگذرد زیرا که برخی شکافها و آسیب شناسی ها در ازدواج در این رمان بسیار موشکافانه مورد بررسی قرار گرفته است. (این کتاب از سوی انتشارات ملیکان منتشر شده است.)■
نخستین بانک مقالات ادبی، فرهنگی و هنری چوک
http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11946-01.html
داستان های حرفه ای ادبیات ایران و جهان را از اینجا دانلود کنید.
http://www.chouk.ir/downlod-dastan.html
دانلود ماهنامههاي ادبيات داستاني چوك و فصلنامه شعر چوک
http://www.chouk.ir/download-mahnameh.html
دانلود نمایش رادیویی داستان چوک
http://www.chouk.ir/ava-va-nama.html
دانلود فرم ثبتنام آکادمی داستان نویسی چوک
http://www.chouk.ir/tadris-dastan-nevisi.html
فعاليت هاي روزانه، هفتگي، ماهيانه، فصلي و ساليانه كانون فرهنگي چوك
http://www.chouk.ir/7-jadidtarin-akhbar/398-vakonesh.html
بانک هنرمندان چوک صحفه ای برای معرفی شما هنرمندان
http://www.chouk.ir/honarmandan.html
شبکه تلگرام کانون فرهنگی چوک
https://telegram.me/chookasosiation
اینستاگرام کانون فرهنگی چوک
http://instagram.com/kanonefarhangiechook
بخش ارتباط با ما برای ارسال اثر