جلال آل‌احمدمتولد 2 (و به روایتی 11) آذر هزار و سی‌صد و دو در اسالم گیلان است. آل‌احمد در 1322 وارد دانش‌سرای عالی تهران شد و در رشته زبان و ادبیات فارسی فارغ‌التحصیل گشت. نخستین مجموعه داستان خود به‌نام «دید و بازدید» را در همین دوران منتشر نمود. آل‌احمد تأثیری ژرف بر «جریان روشنفکری» دوران خود داشت و به‌جز داستان‌نویسی به تحریر مقالات اجتماعی، پژوهش‌های مردم‌شناسی، سفرنامه و ترجمه نیز پرداخت.

در سال 1326 کتاب «از رنجی‌که می‌بریم» چاپ شد که مجموعه ده داستان‌کوتاه بود و در سال بعد «سه تار» به‌چاپ رسید. پس از این سال‌ها، آل‌احمد به ترجمه روی آورد و آثاری از آندره ژید، کامو، سارتر و داستایوسکی ترجمه نمود و درهمین دوره با دکتر «سیمین دانشور» ازدواج نمود. «زن زیادی» نیز به این سال تعلق دارد.

آل‌احمد در صحنه مطبوعات نیز حضور فعالانه‌ای داشت. نکته‌ای که در زندگی وی جالب‌توجه است زندگی مستمر ادبی اوست.

نثر آل‌احمد نثری است شتاب‌زده، کوتاه، تاثیرگذار و در نهایت کوتاهی و ایجاز. آل‌احمد با استفاده از دو عامل «نثر کهنه فارسی» و «نثر نویسندگان پیشرو فرانسوی» به نثر خاص خود دست یافته است. آل‌احمد کوشیده فعل، حروف اضافه، مضاف‌الیه‌ها و خلاصه هر آنچه ممکن بوده را حذف کند و به نثری تند و شتابزده و ضرب آهنگی دست یابد.

یکی دیگر از ویژگی‌های مشترک نوشته‌های جلال و به‌ویژه داستان‌هایش، «من نویسی» اوست. که در سه مقوله مختلف تفسیر می‌شود. نخست اینکه نویسنده در داستان‌های خود به ذکر حوادثی می‌پردازد که خود به‌طور مستقیم با آن‌ها روبرو بوده و تقریباً معادل ادبیات تجربی است. دومین تعبیر از من نویسی آن است که نویسنده به‌عنوان فردی صاحب اندیشه در داستان خود حضور دارد و در لابه‌لای آن به بیان نظرات، افکار و احساسات خود می‌پردازد. سومین تعبیر صورت افراطی تفسیر دوم است به این معنا که علاوه بر آنکه نویسنده در داستان حضور فکری دارد، مجال سخن گفتن و اظهارنظر سایر شخصیت‌ها را بگیرد. این تعبیر از من نویسی را در واقع می‌توان همان «تک‌صدایی بودن متن» نامید.

آل‌احمد تاثیر عمیق بر ادبیات فارسی دوران خود نهاد. به‌گونه‌ای که او به الگویی در میان طیف ادبی و مردمی تبدیل شد. ایجاد تشکل‌های ادبی و صنفی از جمله «کانون نویسندگان ایران» از خدمات جلال به ادب معاصر است. در حقیقت در نیمه‌های دهه 1340، جلال نقش «پدر خوانده» ادبیات ایران را ایفا می‌کرد. جلال آل‌احمد ادامه‌دهنده راهی بود که جمال‌زاده و صادق هدایت در ساده‌نویسی و استفاده از زبان و لحن عموم مردم در محاورات آغاز کرده بودند. در واقع این نوع نوشتن و استفاده از زبان محاوره‌ای به‌وسیله جلال به اوج می‌رسد و گسترش می‌یابد.

برخی از آثار:

نفرین زمین، ارزیابی شتابزده، مکالمات، یک چاه و دو چاله، مدیر مدرسه و...

سفرنامه و مشاهدات:

خسی در میقات، سفر روس، سفر آمریکا، اورازان.

این نویسنده پرتوان که همواره به حقیقت می‌اندیشید و از مصلحت‌اندیشی می‌گریخت در اواخر عمر پربارش به کلبه‌ای میان جنگل‌های اسالم کوچ کرد. جلال آل‌احمد به ناگاه در غروب 18 شهریور 1348 در سن 45 سالگی در اسالم زندگی را بدرود گفت.

علی شریعتی‌مزینانی2 آذر ماه 1312 در روستای کاهک، سبزوار چشم به جهان گشود. وی نویسنده، جامعه‌شناس، تاریخ‌شناس، پژوهشگر دینی و از نظریه‌پردازان انقلاب اسلامی ایران بود.

علی شریعتی دانشسرای مقدماتی را در مشهد به پایان برد و به آموزگاری پرداخت. وی در سال 1334 به دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشکده مشهد وارد گشت در رشته ادبیات فارسی مشغول به تحصیل شد. در سال 1335 با یکی از هم‌کلاسی‌های خود به‌نام «پوران شریعت‌رضوی» ازدواج کرد. وی در مدت تحصیل در دانشکده ادبیات دست به انتشار آثاری چون ترجمه ابوذر غفاری، ترجمه نیایش اثر الکسیس کارل و یک رشته مقالات تحقیقی همت گماشت.

در سال 1348 درهای حسینیه ارشاد به‌عنوان یک مرکز فرهنگی اسلامی به‌روی همه مردم به‌خصوص جوانان گشوده می‌شود و موجی از دوستداران علم و جویندگان حقیقت بسوی این محفل سرازیر می‌گردد. در این محل است که دکتر علی شریعتی با قدرت و نیرویی کم‌نظیر هر هفته ساعت‌ها به گفتار می‌نشیند و در مباحث مختلف سخن می‌گوید. پس از مدتی از ادامه سخنرانی‌های وی در حسینیه ارشاد ممانعت به‌عمل آمد و در مهرماه 1353، دکتر شریعتی را به زندان افکندند.

شریعتی یکی از متفکران مسلمان بود و در عین حال رویکردی نقادانه نسبت به برخی باورهای مذهبی داشت. او به‌طور خاص، تشیع صفوی را مظهر سنت مسخ شده می‌داند و آن‌را توآم با اسارت‌پذیری، خرافه، تقلید و جبرگرایی معرفی می‌کرد.

شریعتی آثار عمده‌ای در زمینه اسلام‌شناسی و شیعه‌شناسی دارد. اکثر کتاب‌های شریعتی، جمع‌آوری سخنرانی‌های تحریر یافته او در حسینیه ارشاد، دانشگاه‌ها و یا مجموعه‌ای از مقالات و نوشته‌های پراکنده او هستند که توسط مرکز نشر آثار دکتر شریعتی به‌صورت مجموعه آثار در سی و شش جلد پس از مرگ او به چاپ رسیده است.

برخی از آثار وی:

با مخاطب‌های آشنا

خودسازی انقلابی

تشیع علوی و تشیع صفوی

تاریخ تمدن

هبوط درکویر

گفتگوهای تنهایی

دکتر علی شریعتی در 29 خرداد 1356 به‌طور مرموزی چشم از جهان فروبست و چراغ زندگی پرفروغش خاموش گشت. دلیل رسمی مرگ وی انسداد شرایین و نرسیدن خون به قلب اعلام شد. شریعتی وصیت کرده بود در حسینیه ارشاد به خاک سپرده شود وی هم اکنون در کنار حرم زینب کبری در شهر دمشق مدفون است.

بهاره رهنما متولد 10 آذر 1352 در اراک است. او نوشتن را از سال 1370 با قرارگرفتن در محیط دانشکده ادبیات آغاز کرد. در سال 1380 با جعفر مدرس صادقی نویسنده رمان «گاوخونی» آشنا شد و رهنما به‌طور جدی وارد مقوله داستان‌نویسی گردید. در چندین کارگاه آزاد داستان‌کوتاه و رمان شرکت کرد. با نشریاتی چون شرق، مهر، اعتماد و چلچراغ همکاری داشت. سال 1388 اولین مجموعه داستان وی به‌نام «چهار چهارشنبه و یک کلاه‌گیس» توسط نشرچشمه به‌چاپ رسید. کتاب دیگر وی «ماه هفت‌شب» مجموعه‌ای از وب‌نوشته‌های اوست.

آثار:

چهار چهارشنبه و یک کلاه‌گیس

مالیخولیای محبوب من

زن باران

ماه هفت شب

او چندین نمایشنامه نیز نوشته است:

دورهمی زنان شکسپیر

چشم‌هایی که مال توست

این تابستان فراموشت کردم.

لنگهورن کلمنزمتولد نوامبر 1835 نویسنده و طنزپرداز آمریکایی بود. وی دوران کودکی خود را در قریه هانیبال در کرانه رود می‌سی‌سی پی گذراند. این منطقه آرام، بعدها زمینه‌ساز خلق مهم‌ترین آثار اورا پدید آورد.

وی کار ادبی خود را از نشریه «ژورنال» به‌عنوان خبرنگار آغاز کرد. و در سال 1861 به‌عنوان سردبیر نشریه «تریتوریال اینترپرایز» انتخاب شد. در روز سوم فوریه 1861 تخلص «مارک تواین» متولد شد. او سفرنامه طنزآمیزی را که به رشته تحریر درآورده بود با این تخلص امضا کرد. اولین داستان وی به‌نام «وزغ جهنده معروف ناحیه کالاوراس» در سال 1865 در نیویورک منتشر شد و شهرتی ناگهانی برای وی به ارمغان آورد.

«ماجراهای تام سایر»، «شاهزاده و گدا»، «زندگی در ساحل رودخانه می‌سی‌سی‌پی» و «هاکل بری‌فین» آثار مشهور او هستند.

یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای مارک تواین در داستان هاکلبری فین، شیوه نوین و بسیار برجسته روایت داستان است که در نوع خود یک انقلاب محسوب می‌شود. او آنقدر در روایت داستان ظریف و دقیق عمل می‌کند که بدون ذکر مشخصات ظاهری و تنها با تنظیم و انتخاب نوع جملات، حتی رنگ پوست قهرمانان را به تصویر می‌کشد.

برخی از آثار مارک تواین:

عصر طلایی

تراژدی ویلسون کله پوک

خاطرات حوا

داستان یک سگ

به دنبال خط استوا

داستانن یک اسب

بیگانه مرموز.

مارک تواین 15 سال آخر عمرش را با نوشتن کتاب‌های جدی و چند طنز گذراند. آخرین اثر وی «بیگانه مرموز» نام دارد که پس از مرگ وی در سال 1916 منتشر شد. و در مقام مقایسه با قصه‌های فلسفی ولتر قرار گرفت. مارک تواین در 21 آوریل 1910 دیده از جهان فروبست.

منابع:

بانک هنرمندان سایت چوک

بیتوته

سایت رهپو

roshd.ir

ویکی پدیا. ■

منتشر شده در ماهنامه ادبیات داستانی چوک شماره 64