يادداشتي از داريوش حسيني

طراحی های هانی نجم، از همان لحظه ی نخست مخاطب را با تناقضاتی آشکارمواجه می کند.

در مجموعه ی حاضر، تمرکز وی روی پرتره افرادی است که در تاروپود فرهنگ،هنر و سیاست ایران طی یکصد سال گذشته نقشی اساسی داشته اند.

در واقع با پرتره اشخاصی مشهور و مطرح در تاریخ کشورمان روبروایم،اما از دریچه نگاه هانی نجم.

مجموعه حاضررگه هایی ازطنز،هجوو اکسپرسیون را به شکلی توامان وبالقوه در خود دارد واین در حالی است که حالات چهره ها دارای لحنی جدی و منجمد است.

پرتره های نجم روی هم رفته دارای جوهره ای است که می توان آن را با طراحی گرافیتی نیز مقارن دانست . نگاهی از سر شوخ طبعی به همراه تمرکز روی شخصیت پردازی ؛ به نحوی که جنس طراحی و لحن وی با توجه به کاراکترافرادی آشنا و خا ص تغییر نکرده و این مسأله بدل به نقطه قوت آثارش شده است.

همچنین استفاده از وسیله ای به نام ماژیک به بیان اغراغ آمیز ا ین آثار دامن زده ، ضمن اینکه نحوه هاشور زدن هانی به نوعی بر اساس سنت بزرگ طراحی و تاکیدی است بر آن.

در حالی که اجرا با وسواس و سخت گیری های آکادمیک چندان همراه نیست ، به نحوی که گویی، طراح این پرتره ها یک هنرمند نائیواست که به شکلی شماتیک در اجزای صورت ها و یا فواصل آنها اغراق می کند و حاصل آن نیز ما را با پرتره های کژدیسی شده که گاه پهلو به نقاشی کودکان می زند و گاه یادآور مجسمه های باستانی است ،مواجه می کند.

بنابراین با پرتره هایی روبروایم که تحریف شده است، یعنی همچنان دلالت بر شخصیت پردازی افراد شناخته شده دارد ، اما با زبانی که ترجمه ای است شخصی از طبیعت.

اما آنچه باعث گیرایی پرتره های وی و موجب فاصله گذاری با آثار کلیشه ای و قابل پیش بینی از این رجال آشنا می شود ، حساسیت بالای هانی نجم و تمرکز طولانی مدت بر سوژه مورد نظرخود است که باعث می شود پشت این پرتره ها هویتی را دریابیم که در روند تاریخی خود ، بارها دستخوش تحولاتی ناگهانی یا تدریجی شده است .

و بیشتر یادآور این نکته است که اینجا کشور تک ستاره هاست . ستاره هایی که محصول مستقیم یک سیستم نبوده واین خود انگیختگی شان است که از آنها ستاره می سازد.

ستاره هایی که بعضا وبسیار دیر تعمیم می یابند ، یعنی مدتها پس از مرگ.

آری ، پرتره های نجم بر مدار هویت می گردد . هویتی دردناک از تاریخی به غایت پیچیده . از همین روست که تمرکز و توجه وی بر اشخاصی با بیشتر کنشی تاریخی است تا علقه ای شخصی .

همچنین علیرغم تفاوت هایی که در روش های طراحی وی وجود دارد ، تمام این پرتره ها به شکلی هم بسته به یکدیگر شبیه اند .

تمام آنها دچاریک نوع دگردیسی هستند و گویی لحظاتی دیگر هویت پیشین خود را از دست خواهند داد . در واقع ما شاهد لحظاتی از تغییرات اساسی در این پرتره ها هستیم .

این آدم ها نه ما را به قضاوت می نشینند و نه خود را فراسوی قضاوت ما قرار می دهند . آنها مستقیم به ما نگاه می کنند .

باری طراحی های هانی نجم در این مجموعه بازنمایی کژدیسی های تاریخ یک کشور است که از خلال آن پرتره هایش مستقیم و خیره به ما می نگرد .

داریوش حسینی

نقاش/مدرس ومنتقد هنری