قرن چهاردهم خورشیدی روبه پایان است. قرنی که برای شعر فارسی با افسانه‌ی نیما آغاز شد و در واپسین سال‌هایش سیمین بهبهانی درخشید.
چه قرن عجیبی بود این قرن! تاریخ چند هزار ساله‌ی ما، کم ماجرا به خود ندیده است. از شکست‌های پیاپی و خفت بار گرفته تا پیروزی‌های غرور آفرین در تاریخ مان کم نداریم. اما این قرن چهاردهم در نوع خود، قرنی یگانه بود. گویی قرار بود همه‌ی آن تاریخ چند هزار ساله را در ابعادی کوچک‌تر، بار دیگر در این قرن تجربه کنیم. طرفه این که این قرن را با رویای شاهنشاهی ایران باستان آغاز کردیم، در میانه‌ی راه سنگ جمهوری دموکراتیک را به سینه زدیم و اکنون با واقعیت حکومت اسلامی به پایان می‌بریم. اما با این همه، بی‌انصافی است اگر این قرن و دستاوردهای آن را حقیر بشماریم. این قرن بی‌تردید سرآغاز تاریخ جدید ما است. سرآغاز ورود ما به دنیای مدرن. سرآغاز ادبیات مدرن ما، با دو چهره‌ی تابناک نیما و هدایت.
قرنی که رو به پایان است برای ادبیات ما قرن پرباری بود. از رمان و داستان کوتاه‌مان که یکسره متعلق به این قرن است اگر بگذریم در شعر هم که میراث هزار ساله‌ی ما است کارنامه‌ای درخور داریم؛ با شاعرانی بزرگ چون نیما، شهریار، شاملو، اخوان، فروغ، سپهری، رحمانی، سایه، شاهرودی،کسرایی، نادرپور، آتشی، رویایی، مشیری، خوئی، سپانلو، مختاری و سیمین بهبهانی. بر این نام‌ها می‌توانستم نام‌های دیگری را بیفزایم. و نام‌های دیگری قطعاً افزوده خواهد شد بر این نام‌ها در سال‌های اندکی که پیش روست تا پایان قرن چهاردهم خورشیدی ؛ اما در این مجال می‌خواهم به نکته‌ی دیگری اشاره کنم و آن این که در بین این شاعران آن‌هایی بیشتر در قلب مردم جا باز کرده‌اند که با شعرشان نبض زمانه را در دست داشته‌اند. آن‌هایی که حرفی برای گفتن داشته‌اند، آن‌هایی که نسبت به رنج‌های مردم بی‌تفاوت نبوده‌اند. آن‌هایی که روی سخن‌شان با مردم بوده است؛ حتی اگر این سخن گاه گلایه‌ای بوده است (چنان که در شعر نیما هست)؛ یا حتی اگر گاهی دشنام (چنان که در شعر شاملو هست.) سیمین بهبهانی یکی از این نام‌ها‌ست. من بارها به دیوان اشعار او به عنوان سندی شاعرانه از تاریخ معاصر ایران مراجعه کرده‌ام. دیوان را که ورق بزنید خواهید
دید که سال‌های آغازین شاعری او با دغدغه‌های اجتماعی و همدلی و هم دردی با محرومان و ستم‌دیدگان و ابراز انزجار از ظلم و فقر همراه است و سال به سال جلو که بیایید خواهید دید که نبض این شاعر چگونه با نبض زمانه هماهنگ است: جمعه‌ی سیاه، اعتصاب مطبوعات، آزادی زندانیان سیاسی، روزهای تب آلود انقلاب، سال‌های پرماجرا و خشونت بار دهه‌ی شصت، جنگ، سرکوب دگراندیشان، قتل‌های زنجیره‌ای و ... و ... و همین طور تا به امروز . نکته‌ای که در این باز‌خوانی تاریخی، همچون نقطه‌ای درخشان، نگاه هر خواننده‌ای را خیره می‌کند این است که او همواره با نگاهی مادرانه و سرشار از شفقت به پیرامون خویش نگریسته است و همین نگاه است که به او آن بصیرت را بخشیده است که در دوران جنگ، گاه به فرزندان خود، مادرانه پیام داده است که مبادا عفریت جنگ بفریبدشان و مباد که این عجوزه‌ی ناگزیر در چشم‌های جوانشان فرشته‌ای جلوه کند. و گاه نیز عالی‌ترین عواطف خود را نثار آن‌ها کرده است در غزل‌هایی که از بهترین سروده‌های دوران جنگ است. در آغاز این قرن، نیما با "افسانه‌ی خود پرونده‌ی شعر کلاسیک فارسی را بست. در میانه‌ی قرن ، سیمین بار دیگر آن پرونده را گشود و با نگاه نیمایی در آن نگریست و غزل کلاسیک را با اسلوب نیمایی نو کرد و زنده یاد علی محمد حق‌شناس او را "نیمای غزل" خواند. او عادت دیرینه‌ی غزل فارسی را در استفاده از استعاره‌های جا افتاده و مستعمل در هم شکست. به جای استعاره به مجاز مجال بیشتری بخشید و به هنگام ضرورت استعاره‌هایش را از عناصر زندگی عینی و روزآمد برگزید. وزن غزل را به جای برگرفتن از حافظه‌ی عروض کلاسیک، از ریشه‌ی زبان و طبیعت گفتار اخذ کرد. غزل را به عرصه‌ی گفت و گوی زنده بدل کرد. به پرسناهایش مجال داد تا با زبان خود سخن بگویند. و بدین ترتیب گونه‌ای از غزل فارسی را به نام خود ثبت کرد. سیمین در زندگی شخصی خود نمونه ای ستودنی از یک زن کامل ایرانی بود .نمونه ای از فروتنی، تلاش، بردباری، مهربانی و مادرانگی. سیمین عزیز برای ما اهالی قلم مادری‌ها کرد. از ما کیست که خاطره‌ای از مهربانی‌هایش نداشته باشد. پس درود بر او که همچون نقطه‌ای درخشان بر پایان قرن ما نشست.■
منتشر شده در فصلنامه هشتم شعر چوک، یادنامه سیمین بهبهانی
نخستین بانک مقالات ادبی، فرهنگی و هنری چوک
http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11946-01.html
داستان های حرفه ای ادبیات ایران و جهان را از اینجا دانلود کنید.
http://www.chouk.ir/downlod-dastan.html
دانلود ماهنامه‌هاي ادبيات داستاني چوك و فصلنامه شعر چوک
http://www.chouk.ir/download-mahnameh.html
دانلود نمایش رادیویی داستان چوک
http://www.chouk.ir/ava-va-nama.html
دانلود فرم پیش ثبت‌نام آکادمی داستان نویسی چوک
http://www.chouk.ir/tadris-dastan-nevisi.html
فعاليت هاي روزانه، هفتگي، ماهيانه، فصلي و ساليانه كانون فرهنگي چوك
http://www.chouk.ir/7-jadidtarin-akhbar/398-vakonesh.html
بانک هنرمندان چوک صحفه ای برای معرفی شما هنرمندان
http://www.chouk.ir/honarmandan.html
شبکه تلگرام کانون فرهنگی چوک
https://telegram.me/chookasosiation
اینستاگرام کانون فرهنگی چوک
http://instagram.com/kanonefarhangiechook
بخش ارتباط با ما برای ارسال اثر
کمک نیاز دارید؟ 
چت از طریق واتساپ