یادداشتی بر داستان «گراف گربه»/نویسنده «هادی تقی‌زاده»؛ «علی رشوند»

چاپ ایمیل تاریخ انتشار:

«گراف‌گربه» اولین اثر داستانی‌است که از نویسنده هادی‌‌‌ تقی‌زاده خواندم بنابراین مبنای نقد و بررسی من تنها داستان بلند «گراف‌گربه» می‌باشد. به‌قول پروفسور دنوشر «وقتی اثری از نویسنده‌ای را بی‌آنکه اطلاع از اثرهای ماقبل و مابعد نویسنده داشته باشیم بررسی کنیم مثل   عبارت «وقتی‌که» در یک جمله است که جملات پس و پیش آن افتاده است.» بنابه ‌نظر دنوشر در وضعیت «وقتی‌که» ملاک بررسی خود اثر است. ملاک محتوای کتابی ‌است که نوشته شده است.

- تصویر روی جلد کتاب، گربه سیاهی را نشان می‌دهد که در نظر اول غیرعادی به‌نظر می‌رسد. گربه‌ای با قواره‌ای بدفرم که در آن به‌طرز عجیبی سر و‌ کله گربه بزرگ‌تر از تنه لاغر و مردنی گربه است. چشمان درشت و خیره گربه با سبیل‌های پریشان ترس را به خواننده کتاب تسری می‌دهد. داستان گربه ملوس و هزارعشوه نیست بلکه با گربه مرموز‌ی روبرو هستیم.

- در «گراف‌گربه» با داستانی سرراست روبرو نیستیم بلکه تخیل‌های هول‌آوری است که به فلسفه علم تنه می‌زد. گراف‌گربه داستان تخیل است. تخیل‌های ناب که ساختارهای اندیشیدن عرف را فرو می‌ریزد و اعجاب را بر رخ مخاطب می‌نشاند. درگراف‌گربه گذشته و آینده درهم می‌آمیزد و در رفت و برگشت بین این‌دو لذت کشف را برای خواننده به ارمغان می‌آورد. گراف‌گربه یك دروغ باورنکردنی است. داستان درقواره تخیل پیچ‌درپیچ که باورکردنی نیست خوب پیش می‌رود.

- با اطلاعاتی ‌که گراف‌گربه می‌دهد بیشتر برای مخاطب حرفه‌ای ادبیات داستانی نوشته شده است، حجم عظیمی از اسامی و اصطلاحات پیشینه‌ذهنی و اطلاعات وسیع می‌خواهد. سطح و رتبه داستان بالاست و خواننده متوسط ادبیات نمی‌تواند یا آن ارتباط برقرارکند.

- گراف‌گربه داستانی پست‌مدرن است چرا كه چند ویژگی پست‌مدرن در آن هست. یکی از ویژگی‌ها که در آن برجسته است و تا آخر داستان با آن مواجه هستیم آشفتگی است. تنوع حوادث و اتفاقات از نمودهای آن است. دیگر ویژگی داستان، نسبی بودن امور است. همه‌چیز در زاویه نسبی‌گرایی تفسیر می‌شود. گاهی راوی، خودِ نویسنده می‌شود، گاه اسماگ، گاه شخصیت‌های دیگر:

(بچسبید به «هادی»‌و ولش نکنید. برخی جاها «حواسش آنقدر پرت می‌شود که هر رازی را بی‌محابا افشا می‌کند.» غرض خود اوست و تنگناهایی که او را اسیر خود کرده‌اند. او هیچ‌چیز نیست جز پدری ‌که دختری هفت هشت‌ساله‌ دارد. او هیچ‌گاه «هادی تکنیکی»، «هادی بریک» و «فدریکو گارسیا لورکا» نبوده هرچند خودش پیش‌بینی می‌کرده این‌گونه باشد.)

- عکس چهارم مارتا راز است و تا آخر داستان تو را با خود می‌برد. عکس چهارم مارتا کلید‌واژه داستان است که در لابلای داستان تکرار می‌شود و تفسیرهای متفاوتی از آن می‌شود. راویان مختلف می‌خواهند آن‌را رمزگشایی کنند.

(هر چیزی‌رو که دوست داری و دنبال سرنوشتش هستی باید تصورش کنی تا بتونی جادوی عکس چهارم مارتا رو ببینی!)

- گراف‌گربه تخیل را به سیاره اپتیکوفیل‌ها می‌کشاند که در اینجا داستان با آینده‌نگری گره می‌خورد که از قسمت‌های زیبای داستان است، اوج تخیل است و مهارت نویسنده در تصویرکشیدن اتفاقات. به نقل از داستان می‌خوانیم:

« سیاره‌ای که از زمین کوچک‌تراست و اپتیکوفیل‌ها از آدم‌ها کوچک‌تر. دانشمندان امکان وجود هر نوع حیاتی را در این سیاره و سیارات مشابه رد کردند. درس یاره اپتیکوفیل حیات بنیانی سولفوری- فسفری داشت. ارتباط با عالم انسانی فضای آن‌را مسموم می‌کند. زاد ولد شروع می‌شود. شاید اشاره به نابودی زمین و فجایع آن دارد» دراینجا راوی با مسائل هستی‌شناسی روبرو می‌شود اما چون ذهنیت بشر را دارد آن سیاره مملو از آرامش را به آشوب می‌کشد و تأیید‌کننده این باور است وجود انسانی در هر سیاره‌ای مخل نظم و آرامش آن است و دراین نبرد باز هم انسان است که موفق است و همه را تحت انقیاد خود در می‌آورد.

- گرا‌ف‌گربه داستان روایت باورکردنی نیست. نه اسطوره است نه قصه کهن، نه واقعیت است نه تخیل. یک اثر خلاقانه است در گستره وهم و توهم و تخیل‌های پیچاپیچ مخاطب را شگفت‌زده می‌کند.

نوشتن دیدگاه

تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

جلسات ادبی تفریحی

jalasat adabi tafrihi

اطلاعات بیشتر

مراسم روز جهانی داستان با حضور استاد شفیعی کدکنی، استاد باطنی و استاد جمال میرصادقی
جلسات ادبی تفریحی کانون فرهنگی چوک
روز جهانی داستان و تقدیر از قبادآذرآیین سال 1394
روز جهانی داستان و تقدیر از فریبا وفی سال 1395
یازدهمین جشن سال چوک و تقدیر از علی دهباشی شهریور 1395

جلسات کارگاهی آزاد

jalasat kargahi azad

اطلاعات بیشتر

تماس با ما    09352156692