محدوده دايره اثر «شهرام مكري»/بهروز انوار

چاپ ایمیل تاریخ انتشار:

 

اقتباس در سینما تنها از آثار ادبی انجام نمی شود . گاه می توان یک نماد تاریخی یا انواع دیگر هنر را هم مورد اقتباس قرار داد تا یک اثر سینمایی با یک رابطه بینامتنی شکل بگیرد.یکی از بهترین نمونه های این رابطه را می توان در فیلم فلوت سحرآمیز اینگماربرگمان مشاهده کرد که از اثری موسیقایی به همین نام از موتسارت اقتباس شده است.

می توان شهرام مکری را یک نمونه خوب در این زمینه دانست. فیلم کوتاه محدوده دایره ساخته شهرام مکری اقتباسی از نقاشی های موریس اشر است . این فیلم تجربی که تندیس بهترین فیلم تجربی بیست و سومین جشنواره فیلم کوتاه تهران و نخستین جشن سالانه انجمن منتقدان سینمایی کشور را از آن خود کرده یک سکانس پلان 15 دقیقه ای که روابط عده ای دانشجو در راهرو یک دانشگاه را به تصویر می کشد. موریس اشر، گرافیست و نقاشی هلندی است که نکته مهم در کارهای او، استفاده از فرمول‌های ریاضی برای نشان دادن پرسپکتیو و مفهوم بی‌نهایت است.

در آثار اشر برگشت به مبدا و بی نهایت بودن چرخه زندگی و چرخه اتفاقات از اهمیت بسیاری برخوردار است.

فیلم از صحنه ای آغاز می شود که یکی از دانشجوها در حالت تهوع در دستشویی دانشگاه است و یکی از دوستانش برای او حوله ای پرتاب می کند و بعد حرکت می کند و با دانشجوی دیگری برخورد می کند که از او مقداری پول قرض می گیرد و بعد دوربین با دانشجوی دیگر حرکت می کند تا برسد به جایی که او از دانشجوی اول پول قرض می گیرد و دوربین با دانشجوی اول حرکت می کند و می رسد به دستشویی تا او حوله ای را به سمت دانشجوی در حال تهوع پرتاب کند. اتفاقات راهرو هیچکدام اتفاق خاصی نیستند که بشود به عنوان ماجرای اصلی ازآن صحبت کرد و هر کدام موقعیتی هستند از وضعیت دانشجوها.

دو تا دختر کمین کرده اند تا یکی از آنها خودش را بکوبد به یک پسر تا از این طریق بشود با او رابطه ایجاد کرد.یکی دیگر به خاطر بد بودن غذای دانشگاه امضا جمع می کند.دیگری توپی را به زمین می کوبد و عبور می کند و دو تا دختر دانشجوها درباره یک تابلوی نقاشی که تکنیکش مشکل دارد صحبت می کنند.در اینجا سوال پیش می آید که ماجرا چیست؟اتفاق داستانی در کجای این فیلم وجود دارد؟ آیا می توان صرفا یک فرم بکر (که البته در این مورد آنقدر هاهم بکر نیست) دست گرفت و دیگر هیچ؟ و بعد سوالی پیش می آید که چه چیزی را باید فهمید؟ اگر رندی پنهانی وجود دارد،کجاست؟

اگر بخواهیم فیلم را از منظر سنتی نقد کنیم واقعا چیزی برای بحث پیدا نمی کنیم.دلیل این نکته این است که داستان نه روی کسی زوم می کند و نه بر واقعه ای تاکید دارد و نه شخصیت هایی شکل می گیرد که بشود از لحاظ شخصیت پردازی آنها را مورد تحلیل قرار داد. تنها می توان یک نوع روزمرگی و بطالت را در رفتار دانشجویان دید که این مسئله دائم تکرار می شود و هیچ پایانی هم ندارد.با این حال باید قبول کرد که وقتی برای اولین فیلم را می بینیم دچار یک غافل گیری فرمیک می شویم که این نشان از باهوش بودن کارگردان دارد.

نوع صحبت کردن و بازی نقش ها مانند دیگر اثر فرمیک کارگردان یعنی "آندوسی" به شکل قابل ملاحظه ای ضعیف و خام هستند که این نکته را می توان به خاطر توجه بیش از حد بازیگرها و کارگردان در حفظ رکوردها و یکسان بودن آنها در زوایای مختلف دانست.

با این حال هر اثر فرمی سعی می کند داستانی را روایت کند که در خدمت فرم باشد و اینجا اغلب اتفاقات در همین راستا شکل می گیرد و دارای منطق می شوند.منظور منطقی است که بتواند فرم را توجیه کند و نه منطق داستانی حاکم بر داستانهای کلاسیک.

موسیقی متن نیز به شکل هوشمندانه ای از آثار فیلیپ گلس آهنگساز پست مدرن آمریکایی انتخاب شده،به طوری که حتی می توان گفت یکی از منابع غیر مستقیم راقتباس موسیقی های فیلیپ گلس است.آثار گلس که یکی از بزرگان سبک مینی مال در موسیقی است با تم ها و سازبندی هایی ساده و عاری از مدولاسیون ها و اوج های فلسفی،به صورت مکرری به تکرار و اصرار بر ملودی ساده ای می پردازد که گاه از فرط سادگی به ژرفنایی می رسد که این امر در موسیقی فیلمهایی همچون ساعتها و نمایش ترومن که کار اوست به وضوح دیده می شود.

با همه این تفاسیر این فرم قبل از این فیلم، در فیلم بلند فیل ساخته گاس ون سنت کارگردان هلندی اجرا شده و همانطور که خود شهرام مکری هم در تیتراژ ذکر کرده این فرم کار بر اساس فیلم" فیل "گاس ون سنت است اما به جرات می توان گفت:این فرم نیاز به اجرایی مینی مال دارد که شهرام مکری به خوبی از پس آن بر آمده و دلیل این امر را می توان اتصال به آثار آوانگارد موریس اشر دانست.

 

 

نوشتن دیدگاه

تصویر امنیتی
تصویر امنیتی جدید

جلسات ادبی تفریحی

jalasat adabi tafrihi

اطلاعات بیشتر

مراسم روز جهانی داستان با حضور استاد شفیعی کدکنی، استاد باطنی و استاد جمال میرصادقی
جلسات ادبی تفریحی کانون فرهنگی چوک
روز جهانی داستان و تقدیر از قبادآذرآیین سال 1394
روز جهانی داستان و تقدیر از فریبا وفی سال 1395
یازدهمین جشن سال چوک و تقدیر از علی دهباشی شهریور 1395

جلسات کارگاهی آزاد

jalasat kargahi azad

اطلاعات بیشتر

تماس با ما    09352156692