روز اول فروردین ماه هر سال را جزو روزهای خوب میدانند و اگر در این روز موفق نشوند کار خود را شروع کنند صبر مینمایند تا هفت روز از عید بگذرد و در روز هفتم کار را انجام دهند. اگر در این روز نیز موفق نشوند میبایست تا روز چهاردهم فروردین صبر نمایند و در این روز کار خود را آغاز کنند.
اول سال، اول ماه، اول هفته ازیک فرد دست و دل باز پول بگیر، شگون دارد. و اگر اول ماه قمری از دست کسی که به سخاوت مشهور است سکهای دریافت کنید تا پایان ماه کار و بارتان به اصطلاح سکه خواهد شد و خیر و برکت به شما روی خواهد آورد.
کارهایی که اول ماه خوب است
اول ماه، نماز اول ماه را بخوان، شگون دارد. و جارو کردن خوب است. مردم در شب اول یا دوم ماه به قرآن نگاه میکنند و صلوات میفرستند، بعد به انگشت، سینه و سبزه و اینه نگاه میکنند تا سی روز ماه را به خوشی و سلامتی بگذرانند. اگر اول ماه بد بگذرد، تا آخر ماه بد میگذرد. و اگر گریه کنی، تا آخر ماه گریه خواهی کرد. و نیز شب اول ماه نباید عصبانی شد، نباید پیش بینی کرد، نباید تفأل بد زد. و اگر در خانه دعوا و مرافعه باشد تا آخر، ماه بدی خواهد بود. شب اول ماه را به روی کسی میبینند که نیک باشد. اگر در شب اول ماه، پنیر بخورد، عمرش و مالش زیاد میشود. همچنین اگر صاحب خانهای در شب اول هر ماه " آش رشته " درست کرده و خیرات کند تا پایان ماه دچار دردسر نخواهد شد. اگر تربت سیدالشهدا را روز اول ماه بخورند ثواب دارد.
بعضی از افراد به حشرات هم اعتقاد دارند که چه حشرهای در صبح روز اول ماه به خانه آنها میآید. اگر آن حشره خوش قدم باشد، صبح روز اول هر ماه آن حشره را پیدا میکنند و به خانه میآورند. اگر در روز اول ماه پارچه تازه خریده یا بافته شده قیچی یا شسته شود، پارچه سوراخ سوراخ خواهد شد.
کارهایی که اول ماه بد است
روز اول ماه نباید دوا خورد و نه به حکیم رفت و نه به دیدن ناخوش بروند. حمام نمیروند، چون مریض میشوند. و شب اول ماه، مهمانی رفتن را بد میدانند. و در اولین روز هفته، ماه، سال جدید، به دکتر نمیروند و دارو نمیخورند، زیرا عقیده دارند در طول این مدت سلامتی نخواهند داشت. همچنین روز اول ماه به عیادت مریض نمیروند. و نیز روز شنبه و اول هر ماه به مجلس ختم نمیروند، زیرا تمام هفته یا تمام آن ماه برایشان عزا پیش میآید. در اول ماه یا هنگام صبح برخورد کردن با دشمن، آدم بد قیافه، آدم غمگین یا عزادار نحس است و به فال بد گرفته میشود.
اگر در اول هفته، ماه، سال جدید به هر چیز سیاه مثل دیگ، پارچه، زغال نگاه کنند آن مدت را به خوشی سپری نمیکنند. همچنین اگر اول ماه، لباس تازهای را در آب بگذارند، لباس سوراخ و پاره میشود. و اگر در روزهای اول ماه، بخواهند لباس بشویند، چند برگ گزنه را در تشت لباس میگذارند و بعد آن را در آتش زیر تشت میاندازند.
اعمال مربوط به اول ماه
شب اول و ماه اول سال (نوروز) باید همه اتاقهای خانه روشن باشد. و در این شب هر کس چشمش به ماه بیفتد، باید صلوات بفرستد و آب به صورت بزند. چون اگر کسی شب اول ماه به ماه و سبزه یا آب نگاه کند تا آخر ماه شاد و خوشحال خواهد بود. در اول ماه قرآن را میگشایند و به هر آیهای که برخوردند آن را تا آخر میخوانند و اگر آب در دسترس داشته باشند، سه مشت آب به هوا میپاشند و آب و ماه را با هم میبینند و صلوات میفرستند. و کمی برنج و پول و پیاز نیز به عنوان صدقه به گدا میدهند.
صبح روز اول ماه، هر کس از خانه خود بیرون میرود و سر شاخهای سبز و برگ دار، از درخت میکند و به ستون یا روی لوله چراغ میآویزد.
برای برآورده شدن حاجت نذر میکنند و در اول ماه محرم، چند متر پارچه سبز یا سیاه میخرند و منبر یکی از مساجد یا تکایا را میپوشانند تا حاجتشان برآورده شود.
اگر روز جمعه اول ماه واقع شود، البته کسی از اهل خانه یا همسایگان یا برادران یا خویشان نزدیک خواهد مرد و علاجش این است که یک تای کفش میت را با او در قبر بگذارند.
برای درمان زگیل، شب اول ماه روی یک بلندی رفته و روبروی ماه میایستند و می گویند ماه ببین این من دارم تو نداری، این کار را چند بار انجام میدهند و عقیده دارند دانههای زگیل از بین میرود.
خاستگاه این باورها از: سیرجان، تبریز، فاضل آباد گرگان، آباده، سمنان، بختیاری، گیلان، شیراز، دهلاش، طالقان، تهران، یزد... است. ■ * از کتاب باورهای عامیانه مردم ایران دکتر ذوالفقاری