«نقاشی‌های صادق هدایت چه پیام‌هایی دارند» نویسنده «فرزاد منفرد»؛ «اکرم حسینی‌نسب»/ اختصاصی چوک

چاپ تاریخ انتشار:

akram hoseininasab

افرادی که شناخت عمیقی از نویسندۀ بزرگ کشورمان "صادق هدایت" ندارند او را فردی می‌دانند که از بیماری روحی رنج می‌برده و آن را در تمام آثارش هم منعکس کرده. ولی حقیقت ماجرای زندگی هدایت و اندیشه‌های جلوتر از زمان او این نویسنده را متمایز می‌کند از بقیه.

روح حساس و کنش‌مند او که نمی‌توانست اوضاع اجتماعی و سیاسی زمانش را تاب بیاورد در او رنج عمیقی بوجود می‌آورد.

هدایت برخلاف قضاوت‌های نادرستی که درباره‌اش می‌کنند و عاملش را نوع رفتار و صراحت لهجه و طنز گزنده‌ای که در کلامش داشت، می‌دانند، یک هنرمند متعهد و اجتماعی بود.

در آثار هدایت می‌توان پیام عشق را با نشانه‌هایش شناخت بدون آنکه بخواهد به زور و بی‌پرده عشق را چون لقمه‌ای آماده در دهان مخاطب بگذارد. پیام‌هایی که زیبایی دردناکی در آنها نهفته است.

شاید کمتر کسی بداند که هدایت نقاش هم بوده و البته به گفتۀ خودش کاری بوده که تنها آرام و مشغولش می‌کرد و دور نگهش می‌داشت از گرفتاریها.

هدایت با طرح‌هایی که در رمانش بوف کور زده و در اول و آخر کتابش چاپ کرده، ما را به فهم بهتر داستان از طریق دقت در آن نقاشی‌ها سوق می‌دهد.

"چرا صادق هدایت نمی‌میرد" عنوان کتابی‌است که فرزاد منفرد به موضوع تجلی عشق در نقاشی‌های صادق هدایت پرداخته است که خواندنش ما را به شناخت بهتری از اندیشه‌های این نویسنده بزرگ می‌رساند. و می‌تواند نگاه سطحی‌بین و قضاوت‌گر برخی مغرضان که می‌خواهند از این نویسنده به بدنامی یاد کنند و او را زن‌ستیز و هم‌جنس‌گرا معرفی کنند را به واقعیت زندگی او برسانند.

در پاره‌ای از کتاب آمده صادق هدایت طی نامه‌ای که به برادرش می‌فرستد، تصویری را هم روی کارت پستالی ضمیمه‌اش می‌کند و درباره‌اش این طور می‌نویسد:

تصدقت گردم امروز از زور بی‌تکلیفی نخستین شعر فارسی را به miniature درآوردم و خدمتتان تقدیم می‌دارم....

انگیزۀ اصلی صادق هدایت از کشیدن (آهوی تنها) این نخستین شعر فارسی از بهرام گور است:

آهوی کوهی در دشت چگونه دودا

او ندارد یار، بی‌یار چگونه رودا

و یا نقاشی جغدی که برای رمان بوف کورش کشیده که با خطی مداوم یعنی بی‌آنکه نوک مداد را از صفحۀ کاغذ بردارد آن را طرح زده و در پایانِ دست‌نویس بوف کور نشان داده است، با آن خطوط دایره‌ای ممتد که برای چشم‌های جغد در نظر گرفته چه پیامی را می‌خواسته انتقال دهد؟

سوالاتی که پاسخ به آنها می‌تواند به نوعی رمزگشای مضمون داستان‌هایش باشد.

و یا نقاشیهای دیگرش که در کتاب چرا صادق هدایت نمی‌میرد، تحلیل شده است که با مطالعۀ آن ما را به گوشه‌هایی از اندیشه‌های عمیق صادق هدایت رهنمون می‌کند. ■

«نقاشی‌های صادق هدایت چه پیام‌هایی دارند» نویسنده «فرزاد منفرد»؛ «اکرم حسینی‌نسب»