«اینکه فقط بگوییم شاه، آدم ظالم و بدی بوده کافی نیست. این نگاه صفر و صدی، ممکن است بهدرد انقلاب کردن بخورد، اما اصلاً برای نوشتن رمان مناسب نیست... این فکر و دغدغهها، باعث شد که دست به نوشتن این رمان ببرم و به تعبیری، به کشف دوبارهٔ کودکی و نوجوانی خودم و زندگی شاه، بپردازم.»
کتاب شاه بیشین، نخستینبار در سال 1389 توسط انتشارات سورهمهر وارد بازار شد. محمدکاظم مزینانی متولد سال 1342 از دامغان و فارغالتحصیل رشته زبان و ادبیات فارسی است. عمده فعالیت ایشان در قالب شعر و داستان و در حوزه کودک و نوجوان میباشد. این کتاب؛ یکی از سهگانههای ایشان؛ اولین تجربه او در زمینه ادبیات بزرگسال است که در دوره اول جشنواره داستان انقلابمورد تقدیر قرار گرفت. شاید برای اغلب متولدین دههچهل و به قبل مرور روزهایی که با رویاهایشان سپری شد جالب باشد و برای نسلهای بعدی نبش گذشته فارغ از روایتهای سطحی تاریخی.
«آه»، رمزگشایی عنوان شاه بیشین است. مردیکه در آخرین لحظات حیات به حسرتها و شکستها، واکنشی بهغیر آه کشیدن ندارد. به قول محمدکاظم مزینانی این رمان فرصتی بود که صدای شاه هم شنیده شود. بنابراین، بهسراغ روایت زندگی پُر فراز و نشیب محمدرضا شاه پهلوی از کودکی تا لحظه مرگش رفته است و با نگارش رمان «شاه بیشین» توانسته بهدور از هرگونه شعارزدگی و با نگاهی بیطرفانه، روایتگر زندگی شخصی شاه و جزئیات تاریخی آن باشد. در این کتاب بیش از آنکه بر وقایع تمرکز شود، شخصیت و درونیات شاه با جزئیات و تناقضاتش به تصویر کشیده میشود و وقایع از نگاه وی توصیف و تحلیل میشود که در جای خود نگرشی تازه به آنچه از سر گذشت تلقی میشود. اینکه محمدرضا پهلوی، درباره مردم، نیازها و حرکتهایشان چه برداشتی داشته است. بنابراین در کتاب تا جایی که ممکن است به پنهانیترین زوایای زندگی وی نزدیک میشود. «هیچوقت آنگونه نبودی که مینمودی. در برابر مردمت خدایگان بودی و در خلوت خودت یک آدم معمولی با بهره هوشی متوسط.»
بخش اعظم این کتاب با روایت دوم شخص پیش میرود که کمک شایانی به اشتراک صمیمانه مخاطب در روند داستان میکند و زبان، بسیار روان و تأثیرگذار است. «یادم باشه کشتیهارو بادها به نابودی میکشن نه بادبونا»
ترجیع بند «آه ای پدر تاجدار!» نیز درددلهای شاه مخلوع با پدرش است که از میانه داستان وارد میشود.
برای محمدکاظم مزینانی، نوشتن چنین داستانی شبیه حرکت بر روی تیغ است. چنین روایتهایی از اشخاص حقیقی و وقایع تاریخی که برای اکثر مردم شناخته شده هستند، همیشه با خطر سقوط از یکسو به خیالپردازیهای غلو شده و از سویی دیگر به زندگینامه نویسیهای معمول همراه است. اما بهنظر میرسد نویسنده با تمرکز بر زبان و زاویهدید مناسب، در خلق اثری خواندنی موفق شده است هرچند با حذف کنجکاوی و عطش مخاطب در بازشناسی آنچه که پیشتر از این و آن شنیده است، شاید تعلیق چندانی در روند داستان مشاهده نمیشود.
«دیگر چیزی نمیشنوی؛ تو، چهارصد و چهل و ششمین پادشاه این سرزمین باستانی، دیگر قادر به شنیدن هیچ صدایی نیستی. خبر آن قدر واقعی است که از درک آن عاجز ماندهای. دچار سوءتفاهم شدهای و باور نمیکنی که همه چیز به پایان رسیده باشد.»■
نخستین بانک مقالات ادبی، فرهنگی و هنری چوک
www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11946-01.html
دانلود ماهنامههاي ادبيات داستاني چوك
www.chouk.ir/download-mahnameh.html
شبکه تلگرام کانون فرهنگی چوک
https://telegram.me/chookasosiation
اینستاگرام کانون فرهنگی چوک
http://instagram.com/kanonefarhangiechook
دانلود نمایشهای رادیویی داستان چوک
دانلود فرم ثبت نام آکادمی داستان نویسی چوک
www.chouk.ir/tadris-dastan-nevisi.html
بانک هنرمندان چوک صحفه ای برای معرفی شما هنرمندان
بخش ارتباط با ما برای ارسال اثر
http://www.chouk.ir/ertebat-ba-ma.html
فعاليت هاي روزانه، هفتگي، ماهيانه، فصلي و ساليانه چوک
www.chouk.ir/7-jadidtarin-akhbar/398-vakonesh.html
دانلود فصلنامههای پژوهشی شعر چوک