الیاس کانتی (زاده ۲۵ ژوئیه ۱۹۰۵ - درگذشته ۱۴ اوت ۱۹۹۴) نویسنده بلغاری- بریتانیایی بود که در سال 1981 برنده جایزه نوبل گردید. کانتی متولد روسه بلغارستان است.زمانیکه ۶ ساله بود به همراه خانواده به منچستر انگلستان مهاجرت کرد و در آنجا پدر به کمک کتابهایی چون سفرهای گالیور و رابینسون کروزوئه او را با زبان انگلیسی آشنا کرد. در سال ۱۹۱۳ پدر درگذشت و الیاس به همراه مادر مجبورترک انگلستان و رفتن به اتریش و اقامت در این کشور شدند.
الیاس کانتی در سال ۱۹۲۸ در رشته شیمی از دانشگاه وین دکترا گرفت؛ ولی زندگیش را یکسره صرف نوشتن کرد و هرگز به کار علمی نپرداخت. در ۱۹۳۸ پس از الحاق اتریش به آلمان نازی راهی انگلستان شد و تا زمان مرگش در ۱۹۹۴ در آنجا زندگی کرد.
یکی از نخستین آثاری که از کانتی انتشار یافت، رمانی است به نام اغوا که در آن به توصیف زندگی مردی به نام دکتر پتر کین میپردازد. این رمان که در فارسی با نام کیفر آتش و نام فرعی برج بابل شناخته میشود، مهمترین اثر ادبی کانتی است.
کانتی که تمام آثارش را به آلمانی نوشته است، از جمله نویسندگان قرن بیستم است که به معنای واقعی کلمه، صاحب سبک و استایل نوشتن بودند. تسلط خارق العاده او به ادبیات پیش از خود و مباحث تاریخی و اسطوره شناسی از یک سو و درک عمیق اش از وضعیت اروپای متشنج و از هم گسیخته سالهای دو جنگ از سوی دیگر باعث شده که وی یکی از نویسندگان مستقل روزگار خود باشد. او مهمترین رمانش یعنی «کیفر آتش» را در سن ۳۰ سالگی منتشر میکند و همین رمان از مهترین عواملی است که جایزه نوبل ۱۹۸۱ را از آن او میکند. بیشک کانتی نویسندهای است که در مکتب ادبیات آلمان رشد و نمو کرده و از نظر سنتی به مؤلفههای آن وابسته است. دلبستگی وی به کافکا (به عنوان نویسندهای که به آلمانی مینوشت) و توماسمان و تأثیر این نویسندگان در جهان داستانیاش غیرقابل اغماض است. او خود را مانند
کافکا نویسندهای میدانست که به زبان دوم مینویسد و به دلیل سفرهای گوناگون دارای هویتی ملی از نوع فرانسویاش نیست. صاحب رگ و ریشه اسپانیایی، متولد بلغارستان، بزرگ شده اتریش و متوفی در انگلیس در کیفر آتش به نوعی سبک شخصی دست مییابد که در آن مکان، زمان و از همه مهمتر معنای استقلال فردی فنا شده و یک لایه بی روح و پوسیده ملال زندگی انسان او را به پارودی تبدیل میکند.
کیفرآتش بهترین رمان الیاس کانتی است. قرص و محکم است اندازه اقیانوس آرام هم عمق دارد. گو اینکه رمان فلسفی و سختخوانی است و کمتر خواننده عام بتواند با آن رابطه برقرار کند.
کیفر آتش، روایتی تودرتو و چندلایه از روزگار پروفسور کین است. مردی که تمام عمرش را بر سر جمع آوری کتابهای مختلف گذاشته و چنان در عشق آنها گم شده که آنها را چون ارواح بیگناه و قابل احترام نگهداری میکند. او سالهای جوانی را گذرانده و به چین شناسی بزرگ تبدیل شده است. زندگی سادهای دارد که در کتابهای انبوه کتابخانهاش خلاصه میشود و او در پناه امنیت کلمه روزگار میگذراند. زنی زندگیاش را دگرگون میکند، او را میفریبد، با او ازدواج میکند و از خانه بیرون میاندازدش. در خیابان با مردمانی غریب و از طبقه پایین آشنا میشود و یکی از آنها را که گوژپشتی نیمه دیوانه است و در رویای سفر به آمریکا میسوزد به خدمتکاری میگیرد. او باقی مانده ثروت اش را در راه خرید کتابهایی دیگر میگذارد و در این راه گوژپشت نیز او را تلکه میکند. زن مجنوناش نیز در سودای عشق ثروت او با سرایدار آپارتمان اش (که لقب پروفسور را او به کین داده!) همراه شده و داستان جلو میرود... در پایان کین را میبینیم که اسطوره وار، خود و کتابهایش را در آتش غرق میکند.
انسان رمان کانتی، موجودی ضدروایی و ضدداستان است. به واقع او موجودی عجیب و قابل احترام است که چیز چندانی برای روایت به ما نمیدهد. اما ویژگی کل رمان بر همین اصل استوار شده و او که نماد و یا بازتابی از مفهوم «هیچ داستانی» است در جریان حوادث رمان به قهرمانی ادبی تبدیل میشود. در واقع کیفر آتش رمانی است که بر پایه هیچ بنا شده و تنها به دلیل قدرت و تسلط نویسندهاش بر چگونگی به کارگیری فضای شهری و لحنها و رگههای جنون انسانی به اثری کامل تبدیل میشود. الیاس کانتی در رمان کیفر آتش، وضعیتی را میسازد که در آن نهادینه شدن «تنفر از دیگری» به مؤلفهای اصلی در روایتاش تبدیل شده است. انسانهای مفلوک رمان وی (مفلوک در معنای جهان بینی و نه جایگاه طبقاتی) مدلهایی از آرمان گرایی پیش پا افتاده دوران بعد از جنگ اول هستند که همواره از جهان و موجودات آن چیزی طلب کار هستند. آنها در معنای اگزیستانسیالیستی، دچار فقدان و یا خلل در امر وجودی خود شدهاند و شخصیت اصلی یعنی پروفسور کین که خود بیماری نارسیسیست است مورد هجوم این آدمها قرار میگیرد. او مردی متعلق به اصول و روشهای فکری _ اجتماعی پایان قرن گذشته است که آنچنان در عشق به کتابهایش کوشیده که خود و آنها را یکی دانسته و یا گاه با آنها به صورت عینی گفت وگو و دیالوگ دارد. این خودشیفتگی پیشرفته چنان متزلزل است که در لحظهای که او به اجبار وارد فضای شهری میشود، مورد دست اندازی و چپاول دیگران قرار میگیرد. در واقع میتوان رمان کیفر آتش را رمانی در باب نفرت و انزجار از دیگری دانست. به نحوی که جهان انسانهای رمان کانتی به وضعیتی تبدیل میشود که در آن مشی و باوری اخلاقی، عاملی برای استفاده از وجود دیگری برای کمک و یا حفظ استقلال خود میشود.
کیفر آتش وجه سبک شناختی مهمی دارد. این رمان نمونهای از سبک میان دورهای است که در آن اصول رمان نویسی کلاسیک تحت تأثیر باورهای روان شناختی و انقلاب فرویدی به بایگانی تاریخ سپرده میشوند. دورهای که رمان نویسان بزرگ مدرنیست آفریده شده و با حمله به اسطوره اسطورهها یعنی عقل نو و مدرن وجههای انتقادی به آثار خود میبخشند. کیفر آتش به راحتی و به درستی در کنار اولیس، جست وجوی زمان از دسته رفته، فانوس دریایی، خانواده تیبو و... میایستد و به مانند آنها دارای سبکی منحصر به فرد و در عین حال وابسته به روح حاکم رمان اروپایی دوران خود میشود.
کتاب شناسی الیاس کانتی
- کمدی خودپسندی (1934)
- جمعیتها و قدرت (مردم و قدرت) (۱۹۶۰)
- صداهایی از مراکش (آوای مراکش) (۱۹۶۸)
- شاهد شنوا (۱۹۷۴)
- زبان از بند رسته (زبان نجات یافته) (۱۹۷۷)
- عروسی
- نابینائی ۱۹۳۵ میلادی ترجمه سروش حبیبی تحت عنوان کیفر آتش انتشارات نیلوفر.
- محدود کمدی شدگان
- اپرای میمونها
- مشعل در گوش
رأی دادگاه■
منابع:
روزنامه شرق؛ یادداشتهای مهدی یزدانی خرم.
یادداشتهای علی چنگیزی
www.changizi.blogfa.com
ویکی پدیا.
نخستین بانک مقالات ادبی، فرهنگی و هنری چوک
www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11946-01.html
دانلود ماهنامههاي ادبيات داستاني چوك
www.chouk.ir/download-mahnameh.html
شبکه تلگرام کانون فرهنگی چوک
https://telegram.me/chookasosiation
اینستاگرام کانون فرهنگی چوک
http://instagram.com/kanonefarhangiechook
دانلود نمایشهای رادیویی داستان چوک
دانلود فرم ثبت نام آکادمی داستان نویسی چوک
www.chouk.ir/tadris-dastan-nevisi.html
بانک هنرمندان چوک صحفه ای برای معرفی شما هنرمندان
بخش ارتباط با ما برای ارسال اثر
http://www.chouk.ir/ertebat-ba-ma.html
فعاليت هاي روزانه، هفتگي، ماهيانه، فصلي و ساليانه چوک
www.chouk.ir/7-jadidtarin-akhbar/398-vakonesh.html
دانلود فصلنامههای پژوهشی شعر چوک
www.chouk.ir/downlod-faslnameh.html