صبح روز پنجشنبه، دوازده شهریورماه سال یکهزار و سیصد و نود چهار، کتاب فروشی آینده با همکاری مجلۀ بخارا در بیست و نهمین نشست خود ، میزبان نگین یاوری بود ، دکتر شفیعی کدکنی و فاطمه معتمد آریا نیز از حاضرین جلسه بودند .

علی دهباشی : از خانم دکتر یاوری تشکر می کنم که دعوت کتاب فروشی آینده و مجله بخارا را پذیرفتند ، جلسه امروز ما کمی متفاوت تر با جلسات گذشته است ، ما امروز وارد حوزه تاریخ می شویم . ایشان تحصیلات دانشگاهیشان را در دانشگاه جرج تاون آغاز کردند ، در دانشگاه کلمبیا در رشته تاریخ دکتری گرفتند و کلیه مقالات و سخنرانی های ایشان حول موضوع " تاریخ تحول اندیشه سیاسی در قرون میانه " است در این زمینه هم دو کتاب و تعدادی مقاله نوشته اند ، رشته سخن را به دست ایشان می دهم تا قبل از اینکه وارد موضوع کتاب هایشان بشوند برایمان از قبل از ورودشان به دانشگاه کلمبیا و رشته تاریخ بگویند .

نگین یاوری ضمن تشکر از علی دهباشی ، جلسات دیدار و گفتگو و شب های بخارا را در راستای معرفی اهالی فرهنگ بسیار سودمند برشمرد و به شرح کوتاهی از محیط آکادمیکی که در آن پرورش یافته است ، پرداخت .

نگین یاوری : من به دبستان " حکمت " در خیابان یوسف آباد تهران می رفتم ، در دوره ما به تازگی مقطع راهنمایی در نظام آموزشی قرار داده شده بود ، تا آخر دوره راهنمایی همان جا بودم ؛ دوره دبیرستان را به مدرسه " ایران زمین " که یک مدرسه بین المللی بود ، رفتم و به عقیده من بهترین آموزش های ممکن در آن مدرسه ارائه می شد ؛ برخلاف جو حاکم که بیشتر دانش آموزان ترغیب می شدند تا در رشته های مهندسی و پزشکی تحصیل کنند، در این مدرسه به علوم انسانی بیشتر پرداخته می شد ، در واقع سیستمی دقیقاً برعکس سیستم دبیرستانی مانند " البرز ". از دبیرستان حکمت دیپلم بکلوریا گرفتم که در آن اساس برعلوم انسانی بود سپس به آمریکا رفتم که درس بخوانم و صد درصد می دانستم که می خواهم علوم سیاسی یا اقتصاد بخوانم ، ولی علوم سیاسی به نظرم بسیار ساده آمد و تصمیم گرفتم اقتصاد بخوانم ، به ایران بیایم و در وزارت خارجه کار کنم ، ازاین مطمئن بودم که چنین آینده ای خواهم شد ؛ لیسانس اقتصاد گرفتم ، اما اگر درس های تاریخ ، ادبیات و ... نبود من مطمئناً نمی توانستم این دوره را به اتمام برسانم . درس اقتصاد به اندازه کافی کلمه نداشت که من بتوانم بفهمم اقتصاد یعنی چه ؟! شانس آوردم که انقلاب شد ؛ این موضوع برای من خیلی جذاب بود و همچنین اینکه استاد تاریخ خاورمیانه دانشگاه جرج تاون زمانی که خودش دانشجو بوده در دبیرستان ایران زمین معلم تاریخ ما بود و این دو حادثه باعث شد که من رشته ام را عوض کنم و فوق لیسانسم را در رشته تاریخ معاصر در دانشگاه جورج تاون استادم به من گفت که اگر واقعاً می خواهی دلیل انقلاب ایران را بدانی باید تاریخ صدر اسلام را مطالعه کنی و جای آن هم جرج تاون نیست و بهتر است به کلمبیا یا هاروارد بروی ، چون اساتید این دانشگاه ها خودشان تاریخ ایران و صدر اسلام خوانده اند .

من با روی متحده و ریچارد بولت مصاحبه کردم و عاشق علاقه بولت به ایران شدم به همین دلیل کلمبیا را انتخاب کردم و در آنجا فوق لیسانس تاریخ صدر اسلام گرفتم . بعد از آن تز دکترایم را راجع به خواجه نظام الملک نوشتم که اگر مجوز بگیرد ، کتاب بعدی من هم در رابطه با بیوگرافی سیاسی او خواهد بود .

پس از آن مدیر مجله بخارا از ایشان خواست، با توجه به آن که کتاب های ایشان هنوز به فارسی ترجمه نشده است توضیح بیشتری درباره دو کتاب خود بدهد.

نگین یاوری در این باره چنین گفت:

کتاب نصیحت و سلطنت: نداهای پیامبرانه در ادوار میانه که انتشارات دانشگاه آکسفورد در 2014 منتشر کرد، با بهره‌گیری فراوان و بررسی بخش‎های گوناگون و متعارض در تفکر سیاسی در جهان اسلام به اصول و موازین عقالنی جهانشمولی اشاره می‎کند که اندرزنامه‎های قرون میانه در قالب شگردهای کلامی بیان می‎کرده‎اندو عنوان فرعی کتاب نکته محوری مورد بررسی آن را نشان می‎دهد: در زیرِ سطحی از داستان‎های تاریخی، قصه‎ها، تمثیل‎ها و خوشامدگویی‎هایی که الگوی روایی تکرارشونده در بسیاری از این رساله‎هاست، موجی از احکام عقلانی محض در باره حکومت استوار بر عدل، زندگانی نیک و انسان برگزیده در جریان است.

برای نشان دادن اهمیت معیارهای عقلی در شکل‎گیری روساخت بدیعی اندرزنامه‎ها منابع متعددی در کتاب مورد قرار گرفته که زمینۀ تحقیق بیشتر و مفصل‎تر در باره اندیشه سیاسی در سرزمین‎های اسلامی را به وجود می‎آورد. من در این کتاب می‎خواهم بگویم که حق‎ترین حرفی که طنین آن از ساختار روایی این اندرزنامه‎ها به گوش می‎رسد این است که عدل و حق فرادست پادشاهند و اگر پادشاه بر نفس خویش حاکم نباشد و به عبارت دیگر اگر نفس پادشاه از خرد فرمان نبرد پادشاهی با عدل قرین نخواهد شد.

این کتاب بیشتر از آنچه شرایط خاص تاریخی را در نظر بگیرد و اندرزنامه‎ها را بر همین اساس بسنجد به سراغ شگردهای روانی اندرزنامه‎ها می‎رود و نظام تفکر مسترر در این اندرزنامه‎ها را بر پایه همین شگردهای روانی مورد بررسی قرار می‎دهد. انگیزه گزینش این رویکرد در بررسی اندرزنامه‎ها بازنگری مفروضاتی است که نظم موجود سیاسی جهان بر آن استوار است. آن چه ادعای سهل‎انگارانه غرب را در مورد مدرنیته ( و به تبع آن گسستگی تاریخی اندیشه سیاسی در جهان اسلام از گذشته آن) نابهنجار جلوه می‎دهد پیوند آشکار اندیشه سیاسی در دوران پیشامدرن در سرزمین‎های مسلمان و مسیحی است. کتاب با قراردادن سنت‎های اسلامی و مسیحی اندرزنامه‎نویسی در یک چارچوب واحد، بدون آن که به اولویت تأثیر یکی بر دیگری بپردازد، شگردهای روایی مشترک آن‎ها را به نمایش می‎گذارد.

من خواسته‎ام در این کتاب نشان بدهم که ناهمخوانی‎ها و تضادهایی که در بیان رویدادهای تاریخی دیده می‎شود نه محصول ناآگاهی مؤلفین اندرزنامه‎ها از حقایق تاریخی بلکه به دلیل فهم آن‎ها از سرشت متنی است که به نگارش آن پرداخته‎اند.

موضوع مهمی که در پیوند با منطق مستتر در سنت روایی اندرزنامه در سرزمین‎های خاورمیانه حائز اهمیت است رابطه میان سیاست عملی است و اصل عدم قطعیت در تاریخ که به تبع آن دگرگونی‎های سیاسی، نه به عنوان تقدیرِ تاریخی محض، بلکه در مقام رویارویی با امر واقع و فرصت‎هایی که فراهم می‎کند مورد نظر قرار می‎گیرد. من می‎خواهم به این نکته اشاره کنم که اندرزنامه‎ها در واقع دریچه‎ای می‎گشوده‎اند برای تحت فرمان گرفتن تقدیر خنثی کردن اثرِ تصادف و بخت و شانس.

کتاب دیگری هم دارم با عنوان تفکر سیاسی جهانی در قرون وسطی: نگاهی دیگر به آیینه‎های شهریاران که انتشارات دانشگاه هاروارد در 2015 منتشر کرد.

این کتاب با یک پرسش شروع می‎شود: آیا می‎توان تاریخ اندیشه در جهان پیشامدرن را به درستی بازشناخت؟ و در جستجوی پاسخی برای این پرسش است که من به بررسی مجموعه‎ای از اندرزنامه‎هایی پرداخته‎ام که اگر چه پس زمینه‎های تاریخی و گرایش‎های حاکم بر آن‎ها متفاوت است و بر محور زندگی شخصیت‎های مختلف تاریخی دور می‎زنند اما در تمام آن‎ها قصه و داستان‎هایی است که منشاء و سرآغاز آنها شناخته شده نیست و بسیاری از آنها از سرزمین‎های دوردست به ایران سفر کرده‎اند . سنجش و برابر نهادن این اندرزنامه‎ها از نظر آشنایی با معیارهای پسندیده مملکت‎داری در سرزمین‎هایی که از نظر فرهنگی، سیاسی و مذهبی با هم تفاوت دارند اطلاعات ذیقیمتی به دست می‎دهد. چارچوب زمانی این اندرزنامه‎ها که دوران پیش از رنسانس در اروپا و پیدایش تکنولوژی‎های مدرن و شکل‎گیری دولت ـ ملت‎هاست، با آنچه امروز گسترس و تبادل آرا و نظریات علمی را در سراسر جهان به سرعت میسر می‎کند متفاوت به نظر می‎رسد. اما رویکرد جهانی به این اندرزنامه‎ها که بر محور همسانی اندیشه سیاسی در پس زمینه‎های تاریخی ناهمسان دور می‎زند، بسیاری از نکات تا کنون در ابهام مانده این اندرزنامه‎ها را روشن می‎کند و تأثیر آن‎ها در شکل‎گیری و تحول اندیشه سیاسی در جهان آن روز نشان می‎دهد.

به جز این دو کتاب، زندگی‎نامه‎ خواجه نظام‎الملک را هم کار کرده‎ام که قرار است دانشگاه کلمبیا در 2016 منتشر کند.

بعد از این توضیحات پرسش‎های از طرف حاضرین مطرح شد که خانم نگین یاوری به آنها پاسخ داد.