جان مَکسول "جی. ام." کوتزی (John Maxwell "J. M." Coetzee) نویسندهی هلندی تبار اهل آفریقای جنوبی و برنده‌ی جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۰۳ میلادی است.

جی. ام. کوتزی در تاریخ ۹ فوریه‌ی ۱۹۴۰ میلادی در کیپ تاون آفریقای جنوبی زاده شد. پدر او حقوق‌دان و مادرش آموزگار بود. وی در سال ۱۹۵۷ به دانشگاه کیپ تاون وارد شد و به تحصیل زبان انگلیسی و ریاضیات پرداخت. سپس، در سال ۱۹۶۰ مدرک کارشناسی ادبیات، و در ۱۹۶۱ کارشناسی ریاضیات‌اش را دریافت کرد.

او بین سال‌های ۱۹۶۲ تا ۱۹۶۵ در لندن به‌عنوان برنامه‌نویس کامپیوتر برای شرکت آی. بی. ام. کار می‌کرد و هم‌زمان، روی پایان‌نامه‌اش که درباره‌ی رمان‌نویس انگلیسی، فورد مدوکس فورد بود به پژوهش می‌پرداخت.

کوتزی در سال ۱۹۶۳ با فیلیپا جابر (Philippa Jubber) (۱۹۹۱-۱۹۳۹) ازدواج کرد. حاصل ازدواج آن‌ها دو فرزند به نام‌های نیکُلاس (۱۹۸۹-۱۹۶۶) و گیزلا (Gisela) (متولد ۱۹۶۸) بود.

وی در سال ۱۹۶۵ دورهی آموزش دکترای خود را در رشته‌ی زبان‌شناسی در دانشگاه تگزاس در آستین آغاز، و در ۱۹۶۸ مدرک دکترایش را در رشته‌های زبان انگلیسی، زبان‌شناسی و زبان‌های آلمانی دریافت کرد. موضوع پایان‌نامه‌ی دوره‌ی دکترای او کارهای اولیه‌ی "ساموئل بکت" اندیشمند و نویسنده‌ی شهیر ایرلندی بود که تحتِ تاثیر سبک نگارشی‌اش قرار گرفته بود.

اولین اثر داستانی کوتزی، سرزمین‌های گرگ‌ومیش در سال ۱۹۷۴ منتشر شد، که مشتمل بر دو داستان جداگانه («پروژهی ویتنام» و «حکایتِ یاکوبوس کوتزی») با مضمونی مشترک بود و او را به‌عنوان یک نویسنده‌ی قدرتمند سبک ادبیات پسااستعماری مطرح ساخت. پس از آن، در سال ۱۹۷۷، رمان در مرکز (قلب) کشور منتشر شد، و جایزه‌ی اول ادبی افریقای جنوبی (CNA Prize) را برای وی به ارمغان آورد. در انتظار بربرها در سال ۱۹۸۰ منتشر شد و در مجموعه‌ی «آثار بزرگ قرن بیستم» انتشارات پنگوئن جای گرفت. رُمان بعدی کوتزی، "زندگی و زمانه‌ی مایکل ک" نام دارد که در ۱۹۸۳ به چاپ رسید و در همان سال جایزه‌ی ادبی بوکر را از آن خود ساخت." فو" که در ۱۹۸۶ منتشر شد، حول محور طرح داستانی رابینسون کروزوئه ساخته و پرداخته شده است؛

(سوزان زنی هست که در اقیانوس سرگردان است تا به جزیره ای می‌رسد که رابینسون کروزوئه و غلامش فرایدی در آن زندگی می‌کنند. سوزان از این جزیره به همراه فرایدی نجات می‌یابد و سعی می‌کند به کمک نویسنده‌ای به نام آقای فو از ماجراهای آن جزیره بگوید.)

این کتاب به نوعی نقد برده‌داری است و البته انتشارش در آفریقای جنوبی با اعتراضاتی همراه بود.

قسمتی از کتاب:

"اگر قرار بود مشیت الهی همیشه مراقب کارهای ما باشد، دیگر چه کسی می‌ماند تا پنبه بچیند و ساقه‌های نیشکر را درو کند. برای این که کسب و کار جهان رونق داشته باشد، مشیت الهی باید گاهی بیدار باشد و گه گاهی هم بخوابد."

" عصر آهن" (۱۹۹۰) که جزء عامه‌پسندترین کتاب‌های اوست، در ساندی اکسپرس به‌عنوان کتاب سال معرفی شد؛ او در این اثر خود تصویری تراژیک از اوضاع سیاسی و اجتماعیِ کشوری ویران شده توسط نژادپرستی و خشونت ارائه می‌کند. "ارباب پترزبورگ" (۱۹۹۴) گرچه داستانی خیالی است، اما شخصیت اول آن فیودور داستایُفسکی، اندیشمند و نویسنده‌ی نامدار روس است. این اثر قدرتمند و ژرف در سال ۱۹۹۵ جایزه‌ی داستان‌سرایی بین‌المللی آیریش‌تایمز را از آن خود کرد.

علاوه بر جایزه‌ی نوبل ۲۰۰۳ که به پاس مجموعه فعالیت‌های ادبی‌اش به وی اعطاء شد، تاکنون یازده جایزه‌ی ادبی دیگر نیز به آثار او تعلق گرفته است که مهم‌ترینشان از این قرارند: جایزه‌ی CAN، جایزه‌ی اول ادبی آفریقای جنوبی (سه بار)، جایزه‌ی بوکر (دو بار، به خاطر کتاب زندگی و زمانه مایکل ک)، جایزه‌ی فمینا برای رمان خارجی (به خاطر کتاب زندگی و زمانه مایکل ک)، جایزه‌ی اورشلیم، جایزه‌ی ادبی لانان، جایزه‌ی بین‌المللی رمان از نشریه‌ی آیریش تایمز و جایزه‌ی نویسندگان کشورهای مشترک‌المنافع. او برای دریافت دو جایزه‌ی بوکر شخصاً به لندن نرفت و در سال ۲۰۰۳ هم پس ازاعلام برنده شدن نوبل حاضر به مصاحبه با خبرنگاران نشد. او در جایی نوشته است:

«راه سومی میان حرف زدن و سکوت کردن وجود دارد، و آن ادبیات است. زبانی که من با آن سخن می‌گویم مناسب نوشتن است، نه گفت‌وشنود.»

مقامات آکادمی نوبل هنگام اعطای جایزه‌ی نوبل به کوتزی گفتند، ساختار نگارشی رمان‌های وی بسیار استادانه است و دیالوگ‌های متن داستان‌هایش از لحاظ تحلیلی حرف زیادی برای گفتن دارند، اما کوتزی در عین حال یک شکاک موشکاف است که در انتقاداتش از فردگرایی و اصول اخلاق ظاهری تمدن غرب منتقدی بسیار بی رحم است.

هوراس انگداهل، وزیر دایمی آکادمی نوبل در این باره گفت: انتخاب کوتزی کار بسیار آسانی بود. ما از ارزش آثارش برای دنیای ادبیات اطمینان داریم. در این بین تعداد آثار مهم نیست، بلکه گوناگونی و کیفیت بالای آن‌ها ارزش دارد و من فکر می‌کنم او نویسنده‌ای است که همواره آثارش از سوی نویسندگان مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت و ما فکر می‌کنیم او باید به میراث ادبیات‌مان تعلق گیرد.

کوتزی در سال ۲۰۰۲ به استرالیا مهاجرت کرد و هم‌اکنون استاد پژوهشگر افتخاری در دانشگاه آدلاید است.

کوتزی گیاه‌خوار است، عاشق دوچرخه‌سواری است و لب به مشروبات الکلی نمی‌زند.

کوتزی مردی گوشه‌گیر و آرام است و به‌ندرت با رسانه‌های گروهی ارتباط می‌گیرد و اگر لازم بداند، ترجیح می‌دهد از طریق پُستِ الکترونیکی (ایمیل) باشد.

صاحب نظران جان مکسول کوتزی را یک شکاک بسیار دقیق می‌نامند که بی‌رحمانه از منطق سفاک و اصول اخلاقی سطحی و بزک کرده‌ی تمدن انتقاد می‌کند. منتقدان سبک پاکیزه و جمع و جورش را نمایانگر نحوه زندگی پارسایانه او می‌دانند. منتقدان همچنین وی را وارث برحق کافکا می‌خوانند و آثارش را شبیه به آثار این نویسندهی اگزیستانسیالیست قرن بیستم چک می‌دانند.

فهرست آثارداستان و رُمان

- سرزمین‌های گرگ و میش (Dusklands)(۱۹۷۴)

- در مرکز (قلب) کشور

(In the heart the Country) (۱۹۷۷)

- در انتظار بربرها

(Waiting For The Barbarians)(۱۹۸۰)

- زندگی و زمانهی مایکل ک

(Life & Times of Michael K) (۱۹۸۳)

- دشمن (فو) (Foe) (۱۹۸۶)

- عصر آهن (Age of Iron) (۱۹۹۰)

- ارباب (خداوند) پترزبورگ

(The Master Of Peterzburg) (۱۹۹۴)

- زندگی جانوران

(The Lives of Animals) (۱۹۹۹)

- بدنامی (Disgrace) (۱۹۹۹)

- الیزابت کاستلو (Elizabeth Costello) (۲۰۰۳)

- مرد تنبل (کودن) (Slow man)(۲۰۰۵)

- خاطرات سال بد (Diary of a Bad Year)(۲۰۰۷)

- کودکی مسیح (The Childhood of Jesus) (۲۰۱۳)

خودسرگذشت‌نامه‌ی داستانی:

- دوران کودکی (Boyhood)(۱۹۹۷)

- دوران جوانی (Youth) (۱۹۹۹)

- فصل تابستان(Summertime)(۲۰۰۹)

- نماهایی از زندگی شهرستانی (Scenes from Provincial Life) (۲۰۱۱)

آثار ترجمه شده به فارسی:

دشمن، ونداد جلیلی، نشر چشمه - تهران (۱۳۹۳)

آقای فو، الناز ایمانی، نشر امیرکبیر - تهران (۱۳۹۰)

یادداشت‌های سال بد، حمید یزدان‌پناه، نشر افراز - تهران (۱۳۸۹)

سرزمین‌های گرگ‌ومیش، محسن کاس‌نژاد، نشر بیدگل - تهران (۱۳۸۸)

الیزابت کاستلو، حمید یزدان‌پناه، نشر علم - تهران (۱۳۸۸)

در انتظار بربرها، محسن مینوخرد، نشر مرکز - تهران (۱۳۸۶)

عصر آهن، جلال رجبیان، نشر کاکتوس - تهران (۱۳۸۵)

ننگ، بهروز مشیری، نشر قصّه - تهران (۱۳۸۵)

روزگار آقای مایکل ک، ندا رهنورد حق، نشر نگار و نیما (نگیما)- تهران (۱۳۸۵)

در انتظار بربرها، فریده بیلغ (اسدی مقدم)، نشر پلک - تهران (۱۳۸۴)

زندگی و زمانهی مایکل ک، مینو مشیری، فرهنگ نشر نو - تهران (۱۳۸۳)

زندگی و زمانه مایکل ک، آناهیتا تدین، نشر روزگار - تهران (۱۳۸۴)

دران‍ت‍ظار ب‍رب‍ره‍ا، ب‍ه‍روزم‍ش‍ی‍ری، نشر جیحون - تهران (۱۳۸۳)

در انتظار بربرها، محمدرضا رضائی هنجی، نشر البرز - تهران (۱۳۸۳)

کودکی، محسن مینوخرد، نشر قصه - تهران (۱۳۸۳)

رسوایی، حسن بلیغ، نشر آگرا - تهران (۱۳۸۳)

نقدگری و نامه نگاری‌ها:

واقعیّت در خودسرگذشت نامه نویسی (انتشارات دانشگاه کیپ تاون، ۱۹۸۴)

سپید نویسی: درباره‌ی‌ فرهنگ نامه‌نگاری در آفریقای جنوبی (انتشارات دانشگاه ییل، ۱۹۸۸)

مقاله‌ها و گفتگوها (انتشارات دانشگاه هاروارد، ۱۹۹۲)

مقاله‌هایی درباره‌ی سانسورگری (انتشارات دانشگاه شیکاگو، ۱۹۹۶)

ساحل‌های بیگانه: مقاله‌های ادبی، ۱۹۸۶-۱۹۹۹ (انتشارات سکر و واربورگ، ۲۰۰۱)

کارکردهای داخلی: مقاله‌های ادبی، ۲۰۰۰-۲۰۰۵ (انتشارات هارویل سکر، ۲۰۰۷)

اینجا و اکنون: مجموعهی نامه نگاری‌ها با پل استر، ۲۰۰۸-۲۰۱۱ (انتشارات وایکینگ، ۲۰۱۳)

اقتباس‌های سینمایی و تلویزیونی:

غبار - ۱۹۸۵، (Dust(، بر اساس رُمان (در قلب کشور) - کارگردان: ماریون هانسل (محصول مشترکِ اسپانیا/فرانسه/بلژیک)

زندگی جانوران - ۲۰۰۲، (The Lives of Animals(، بر اساس رُمان (زندگی جانوران) - کارگردان: آلکس هاروی (محصول انگلستان)

رسوایی - ۲۰۰۸، (Disgrace)،بر اساس رُمان (رسوایی) - کارگردان: استیو جیکوبز (محصول مشترک استرالیا/آفریقای جنوبی)