یادداشتی بر رمان «تقویم تصادفی» نویسنده «بهاره ارشدریاحی»؛ «ثریا خنجری»/ اختصاصی چوک

چاپ تاریخ انتشار:    ارسال شده در بانک مقالات ادبی

soraya khanjariتقویم خیانت

بهاره ارشد ریاحی در رفت و آمدهای مکررش به زمان‌های گوناگون قصه‌ای که روایت می‌کند، تصویر کامل، اگر چه به ظاهر تصادفی و درهم از خطاهایی را به دست می‌دهد که منجر به تزلزل روابط انسانی و از هم پاشیدگی آن‌ها می‌شود.

 

ترمه، شخصیت اصلی داستان، دختر جوانی است که با قبولی در دانشگاه، در شهری جدا از خانواده‌اش زندگی مستقلی را آغاز می‌کند و سلسله‌ی خطاهایش در مدتی بسیار کوتاه او را تا مرز نابودی می‌برد.

در جامعه‌ی سنتی ایران، با پیوندهای محکم خانوادگی، رها شدن از قید و بند خانواده، برای بسیاری از جوانان با شروع تحصیلات دانشگاهی اتفاق می‌افتد. یک دوران طلایی برای تجربه کردن همه‌ی چیزهایی که یک جوان در نظارت سرسخت و پی‌گیر خانواده‌های سنتی حتی به خواب هم نمی‌بیند. بنابراین نوجوان خجول و پر و بال بسته‌ی ترم اول که حتی در برقراری ارتباطات اولیه‌ی اجتماعی دچار مشکل است بعد از پایان تحصیلات دانشگاهی ممکن است به قول معروف همه جور خلافی را تجربه کرده باشد و به همان نسبت هم این خلاف‌ها ممکن است دامنگیرش شود. شاید بزرگ‌ترین عامل آسیب زننده به جوانان در این دوران نداشتن آگاهی کافی از مناسبات اجتماعی و مهارت‌های کاربردی در ایجاد ارتباط با اقشار مختلف اجتماع است. در شرایطی که سپر دفاعی خانواده برای محافظت از فرد از بین رفته و او در تصمیم‌گیری‌های روزمره فقط می‌تواند متکی به رأی و نظر خودش باشد، تمام قدرت و توانایی او برای گام برداشتن در مسیر پرهیجان و ناشناخته‌ی انتخاب‌هایش گنجینه‌ی نه چندان غنی مهارت‌های زندگی و بینش محدودی است که کسب کرده است. بنابراین امکان بروز خطاهایش با میزان آگاهی‌اش نسبت مستقیم دارد. از جمله مشکلات نهادینه شده‌ی فرهنگی در کشور ما به روز نبودن دانش‌های زندگی و تناسب نداشتن آن با جریان‌های تازه‌ای است که به همراه مولفه‌های زندگی مدرن وارد کشور می‌شود و به گسست بیش از پیش نسل‌ها دامن می‌زند. در این حالت با وجود

خیرخواهی و حسن نیت بسیاری از والدین، کج‌فهمی‌ها و نداشتن زبان مشترک با جوانان امکان ارتباط موثر بین آنان را به حداقل می‌رساند و مهم‌ترین عنصر ایجاد ارتباط عقلانی بین انسان‌ها یعنی گفت و گو الکن و ناتوان می‌ماند. جوان امروز با وجود همه‌ی تفاوت‌ها در نیازهای اساسی با انسان‌های دیگر در همه‌ی عصرها و دوره‌ها مشترک است، اما شیوه‌های رفع این نیازها چنان دستخوش تغییر شده که در بسیاری از موارد به ایجاد سوءتفاهم بین او نسل‌های تثبیت شده‌ی بخش سنتی جامعه منجر می‌شود. در این بین فقط با اتکاء بر عواطف و احساسات است که آقای حبیبیبنیان روابط از بیخ و بن کنده نمی‌شود و مهر و عطوفت افراد خانواده امکان بازگشت آن‌ها را به روابط امن، اگر چه بدون تفاهم مشترک امور، باقی نگه می‌دارد. بنابراین اگر جوانی از چنین پشتوانه‌ای برخوردار نباشد برای یافتن راه نجات مجبور است مسیر دشواری را به تنهایی طی کند.

ترمه، شخصیت اصلی داستان تقویم تصادفی از جمله افرادی است چنین موهبتی بی‌بهره است. او با پتانسیل عظیم خودتخریبی، خام و بی‌تجربه و بی‌دفاع‌تر از بسیاری از هم‌نسلانش است. مهم‌ترین عنصر حفظ روابط بین او و خانواده‌اش، یعنی اعتماد، حلقه‌ی مفقود این رابطه است. گذشته‌ی او تقویم مخدوشی است که بسیاری از خطوطش را خط زده‌اند و دوباره نوشته‌اند. روایتی است سرشار از سوءتفاهم و سوءبرداشت. هر کدام از افراد آن گذشته از ظن خود حوادث آن را تعبیر و تفسیر می‌کنند. هر کدام در پدید آوردن این تاریخچه فقط به کامروایی خویش می‌اندیشند. شکل روایت رمان تقویم تصادفی و درهم‌ریختگی آن از این جهت کمک بزرگی به محتوای اثر کرده است. ترمه گذشته را همان طور می‌فهمد که نویسنده نقل می‌کند. تکه پاره‌های خاطراتی که مثل قطعات یک پازل باید کنار هم چیده شوند تا بشود فهمیدشان. این گذشته مانند ترمه قربانی بازی‌های پر از دروغ و تقلبی است که خانواده‌ی او را برای همیشه در مسیر بی‌بازگشت و خطرناکی قرار داده است. گذشته‌ی ترمه تقویم خیانت است و سنگینی این مفهوم تنها دارایی اوست وقتی زندگی مستقلش را آغاز می‌کند. او جهان را فقط از منظر انسان‌هایی دیده است که بدون در

 نظر گرفتن قواعد بازی، با پشت هم اندازی و شلتاق، برآوردن کام خویش را بر هر چیز دیگری ارجح دانسته‌اند. رفتن پدر و ازدواج دوباره‌اش اگر چه خیانت در زندگی زناشویی نام گرفته اما خیانت دیده‌ی واقعی ترمه است. او درست در زمانی که غرق در معصومیتش، خود را شاهزاده‌ی همه‌ی رویاهای پدرش می‌دانسته، طعم تهوع آور دروغ و خیانت را می‌چشد و بدون هیچ جرم و اشتباهی از عشقی که باید بی‌دریغ و منت نثارش شود بی‌بهره می‌ماند. ترمه بعد از جدایی پدر و مادر و ازدواج مجدد پدرش، برای دریافت دوباره‌ی آن عشق محنت بسیار می‌کشد، سگ دو می‌زند، تحقیر و دلشکسته می‌شود و در نهایت ناکام می‌ماند.

برای ترمه جدایی از خانواده اگر چه گشودن یک تقویم تازه است، اما بدون شک از آن هنگام که ثبت اعمال و عملکردش را شروع می‌کند آغاز نشده است. به همین دلیل انتخاب‌های او در زندگی مستقلش این قدر فاجعه آمیزند. او در نهایت معصومیت، ناخودآگاهی با نیروی بالقوه‌ی تخریب

بسیار قوی دارد. ناخودآگاهی که در رویارویی با هر مسأله فقط یک پاسخ دست به نقد می‌شناسد: خیانت. قاعده‌ای که او در زندگی آموخته دور زدن قواعد بازی و انتخاب میان‌برهاست. زیرپا گذاشتن و گذشتن، بدون هیچ رحم و شفقتی. با این حال بر عکس پدرش این مسیر را برای رسیدن به کامروایی شخصی طی نمی‌کند. اگر چه به نظر می‌رسد موجود خودخواه و خودسری است که فقط به خواسته‌های خودش فکر می‌کند، اما در دست زدن به بازی‌های خطرناکش پیگیرانه یک هدف را دنبال می‌کند؛ از بین بردن و نابودی خودش. قصد او از میان برداشتن دختر کوچک تنها و ناتوان و بی پناهی که فکر می‌کند چون شایسته‌ی عشق نبوده، رها و فراموش شده. در این راه او همه‌ی چیزهایی را که دوست دارد کنار می‌زند تا به همه‌ی چیزهایی که دوست ندارد چنگ بزند. بی‌پروا جامه‌ی قربانی را می‌درد تا لباس جانی را بر تن کند. خام و عجول شروع می‌کند به رقم زدن سرنوشت خودش. سرنوشتی پر از تلخکامی و شکست. چون تنها چیزی که ترمه از گذشته‌اش یاد گرفته این است که به ترمه خیانت کند. ■

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

#کارگاه_داستان‌نویسی  #داستان_‌نویسی  #داستان  #آموزش_‌داستان‌نویسی #نقد‌و‌بررسی_‌داستان   #نویسندگی  #داستان_‌خوانی  #ویراستاری  #ویراستاران   #ویرایش    #درست­_نویسی    #خانه_ویراستاران_چوک

یادداشتی بر فیلم فیلم «آزمایش» کارگردان«پل شیورینگ»؛ «حامد مختاری»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11788-2015-07-24-09-47-57.html

مسخ هدایت از مسخ / دکتر نسرین رحیمیه / عزیز عطایی لنگرودی

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11709-2015-07-06-13-47-23.html

تحلیل و بررسی فیلم «بازی تقلید» کارگردان «مورتن تیلدام»؛ «ساحل رحیمی‌پور»

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11789-2015-07-24-09-57-58.html

مصاحبه با «جان ماکسول کوتزی» برنده جایزه نوبل ادبیات سال 2002 مترجم «شادی شریفیان»/ اختصاصی چوک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11795-2002.html

تاثیر نیچه بر ادبیات معاصر/ حمید سرداری

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11856-2015-07-26-10-24-31.html

مسائل وا‍ژه سازی / داريوش آشوری

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11857-2015-07-26-10-25-59.html

نویسنده‎ای از تبار بیهقی/ علی دهباشی

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11710-2015-07-06-14-45-15.html

فرق مکتب وسبک

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11940-2015-08-12-07-33-47.html

از من فلسفی دکارت تا من های ادبی امروز؟؛علی رشوند

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11858-2015-07-26-10-27-35.html

دومین رمان بزرگ غرب/ پی.ام.فارستر/ ترجمۀ عزت‎الله فولادوند

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11711-2015-07-06-14-47-19.html

 گزارش شب « سرگئی پاراجانف » / ترانه مسکوب

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11943-2015-08-13-08-57-35.html

ادبیات در مصر باستان /جواد کلانی

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11859-2015-07-26-10-29-05.html

گام نخست برای رمان‌نویس

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11860-2015-07-26-10-30-26.html

زندگينامه سيمون دوبووار

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11861-2015-07-26-10-33-08.html

دانستی‌های سینمایی؛ رکورد کریستین بِیل «امین شیرپور»/ اختصاصی سینما

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11783-2015-07-24-09-33-21.html

نقش تاریخی و خلاقیت فردی/ محمدرضا شفیعی کدکنی

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11713-2015-07-06-14-53-48.html

گزارش دیدار با سیروس ابراهیم زاده /زندگی من از آغاز تا امروز/ پریسا احدیان

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11945-2015-08-15-08-45-30.html

" نوع ادبی " رئالیسم جادویی در " توروتومبو " ی " آستوریاس " جواد اسحاقیان

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11819-2015-07-26-06-30-55.html

مقام سعدي در ادبيات فرانسه / جلال ستاري

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11863-2015-07-26-10-36-09.html

دکتر مهدی علمداری جاندار‌نمایی و انسان‌پنداری در استوره‌های ایرانی و ادبیات فارسی

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11864-2015-07-26-10-37-43.html

ساواک، بازداشتگاه و شکنجه در رمان روزگار فراموش شده اثر مهدی رضایی

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11947-2015-08-17-05-43-45.html

زبان باز/ گفتگو با داریوش آشوری/ محمد جباری حق، پاشا جوادی

http://www.chouk.ir/maghaleh-naghd-gotogoo/11719-2015-07-07-06-43-51.html